İşte tehcirin uygulanmasını ve Doğu’daki bütün Ermeniler’in sürülmesini başlatan mektup!

Rus Sınırı’ndaki Üçüncü Ordu’nun kumandanı olan Mahmud Kâmil Paşa’nın İstanbul’a, Harbiye Nezareti’ne gönderdiği ve Doğu Anadolu’da tehciri başlatan bu şifresi, basında ilk defa yayınlanıyor.
27 Mayıs 1915’te çıkartılan Tehcir Kanunu’nun uygulanması o sırada Doğu Cephesi’nde Ruslar’a karşı savaşan Üçüncü Ordu’nun kumandanı Mahmud Kâmil Paşa’nın İstanbul’a, Harbiye Nezareti’ne gönderdiği şifreli bir yazı ile başlamıştı. Paşa, şimdi Genelkurmay’ın askerî arşivinde muhafaza edilen yazısında silâhlı Ermeniler’in orduya büyük zararlar vermeye başladıklarını söylüyor ve Doğu Anadolu’daki Ermeniler’in Halep ile Musul’a gönderilmesini istiyordu.
GÜNLERDEN buyana kıyametleri kopartıyor, 1915 olayları hakkında önce Papa Fransuva’nın yaptığı konuşmaya, ardından da Avrupa Parlamentosu’nun aldığı ve tehciri “soykırım” olarak niteleyen karara tepki gösteriyoruz.
1915’te büyük acıların yaşandığını, tehcirin Ermeniler tarafından unutulmasının imkânsızlığını ama tehcirin “soykırım” değil, devletin o günlerdeki mecburiyeti ve daha da önemlisi “nefis müdafaası” olduğunu senelerden buyana yazıp söylüyorum.