Gümrük Birliği Anlaşması’nın güncellemesi konusu

Türkiye Cumhuriyeti ile AB arasında 1996 beri yürürlükte olan Gümrük Birliği Anlaşması (GBA) karşılıklı sanayi malları ticaretine serbesti getirmişti. AB’nin ana ihracat ürünü de sanayi malları. Türkiye ile AB arasında iki de tercihli ticaret anlaşması var. Bunlarla;

1) Kömür, demir ve çelik ürünlerinin ticareti serbestçe yapılıyor,

2) Seçilmiş bazı tarım ve balıkçılık ürünlerinin ticareti serbestçe yapılıyor.

GBA’nın güncellenmesi 2015 yılından beri gündemde. Güncellemeden kasıt, karşılıklı ticaretin artırılması amacıyla gümrük birliği kapsamının genişletilmesi. Ancak, Avrupa ile ilişkilerimiz şu sıralarda siyasi konular ekseninde belirleniyor. En son olarak, seçimlerin yaklaştığı Almanya güncellemeyi veto edeceğini açıkladı. Türkiye tarafı güncelleme konusunda istekli görünüyor ancak siyasi gündeme paralel olarak bu konunun ancak ikincil hatta üçüncül seviyede önemli görüldüğü de anlaşılıyor.

Mevcut anlaşma Avrupa Birliği açısından oldukça avantajlı bir duruma işaret ediyor. Dolayısıyla, güncelleme sürecinde Türkiye’nin dikkatli olması gerekiyor. Ekonomi Bakanlığı GBA’nın yenilenmesiyle ilgili yaptığı ekonomik etki çalışmaları hakkında bilgimiz yok. Ancak ciddi bir çalışmanın yapılması gerektiği kesin. Bu çalışmada gümrük birliğinin Türkiye’ye şu ana kadar ne getirip ne götürdüğü ve bundan sonra güncellenmesi ve güncellenmemesi hallerinde de neler getirip götüreceği teknik çerçevede incelenmeli. AB tarafı ise bir çalışma yaparak yayınladı. Bu çalışmada standart bazı kestirimler ve genellikle Türkiye tarafının AB’nin Türkiye’ye olan ihracatına kısıtlar getirildiği yönünde fikirler paylaşılmış. Oysa, en azından karşılıklı ticarette Türkiye devamlı açık veriyor.

AB’nin Türkiye’den başlıca üç istek ve şikayeti var: