İmanın temeli sabırdır

el-Ezherî, “Kuşkusuz Allah sabredenlerin yanındadır” ayetini zikrettikten sonra şunları söyler: “Sabır iki türlü olup ikisi de imanın temelleridir. Biri, (oruç ibadetinin zorluklarına katlanmak gibi) Allah’a itaatte ve O’nun emirlerini yerine getirmede sabır, diğeri de Yüce Allah’a isyandan ve O’nun yasakladıklarını işlemekten kaçınmada sabırdır.” İbn Hibbân da bu ikincisini, yani kötülüklerden uzaklaşmakta dirençli olmayı sabrın en yüksek derecesi olarak görmüştür.

Klasik sözlüklerde sabır (sabr) kelimesinin ahlâk terimi olarak ‘başa gelen sıkıntı ve belâlar karşısında direnç gösterme; olumsuzlukları olumlu kılmak için gösterilen gayret ve metanet’ gibi manalara geldiği, karşıtının ceza’ (sızlanma, yakınma, telâş, kaygı) olduğu belirtilmektedir. Arap dili âlimi Muhammed b. Ahmed el-Ezherî (öl. miladi 980), “Kuşkusuz Allah sabredenlerin yanındadır” (Enfâl 8/46) anlamındaki ayeti zikrettikten sonra şunları söyler:

“Sabır iki türlü olup ikisi de imanın temelleridir. Biri, (oruç ibadetinin zorluklarına katlanmak gibi) Allah’a itaatte ve O’nun emirlerini yerine getirmede sabır, diğeri de Yüce Allah’a isyandan ve O’nun yasakladıklarını işlemekten...