Tarih boyunca adaleti temsil eden tanrılar

Adalet kavramı, tarih boyunca kültürlerde çoğunlukla kadın figürüyle tasvir edilmiş. Muhtemelen on binlerce yıl süren ve yavaş değişimlerle insanlığın yerleşik yaşama ve çok daha büyük nüfuslara ulaşmasından önceki avcı – toplayıcı dönemlerimizde, kadının birleştirici, eşitlikçi, paylaştırıcı, koruyucu, anaç özelliğinden ve bunun zorlu ve tehlikeli, göçebe klan hayatı içindeki olmazsa olmaz gerekliliğinden köken alır. Buna rağmen en eski yazılı kültür olan Sümerler ve onun ardılları Hititlerde adaletten de sorumlu olan güneş tanrısı erkektir. Hemen hemen Sümerlerle yaşıt Mısır’da ve binlerce yıl sonraki Antik Yunan’da ise kadına dönüşmüştür ve gelecek kültürlerde de böyle devam etmiştir.

Sümerlere göre Utu, adaletin, hukuk ve kanunların, düzen ve intizamın tanrısıydı. Sümer mitolojisinin güneş tanrısı Utu, ay tanrısı Nanna ile tanrıça Ningal’in oğludur. Utu, güneşin aydınlığı ile bitkilerin büyümesini sağlar, insanların dünyasını aydınlatır, bütün canlılara sıcaklık verirdi. Her gün doğudan doğar, her yere ulaşır, akşam olunca da batıdan batar ve ölüler diyarına giderdi. Utu’nun, her gün göklerde belli bir düzen ve istikamette ilerlemesinden dolayı her şeyi gördüğüne, duyduğuna, bu yüzden de adalet, doğruluk ve düzeni sağlayacak tanrı olduğuna inanırlardı.

Roma mitolojisinde Justitia veya Lustitia olarak anılan, Themis’in yerini alan adalet tanrıçası. Justitia, genellikle ahlaki değerlerle güçlendirilmiş bir adalet anlayışını betimler. Romalılar, tanrıçanın adaletli bir yargılama yapabilmesi için gözlerinin kapalı olması gerektiğini düşünmüşler ve Themis’in aksine gözlerini bağlamışlar. Bugün modern mahkeme salonlarında gözü bağlı, elinde terazi ve kılıç tutan, yasaların yazıldığı kitapla ve ayağının altında kötülüğü simgeleyen yılanla betimlenen kadın heykeli Themis adıyla anılmakla birlikte, Themis’in Justitia’yla harmanlanmasıyla oluşturulmuştur.