KÜMAŞ ve BEKA!

Bilene, anlayana, gerçekten gönlüyle dokunup, gönlüyle görene sihirli bir kelime: KÜMAŞ!
45 yıllık birikim demek.
45 yıllık milli tecrübe.
“Beka” diyorlar ya; işte KÜMAŞ esasen ülkenin yerli, milli, bütün, beraber, huzurlu, ahlaklı, vicdanlı, hukuk içinde, yüksek faiz ödeyip kendini dış borçla soydurmadan, başkasına el açmadan birlikte yaşaması demek.
K: Kütahya.
M: Manyezit.
A: Anonim.
Ş: Şirket.
KÜMAŞ: Kütahya Manyezit Anonim Şirketi, 47 yıl önce (1972’de) devlet bankası Etibank’ın yüzde 30 sermaye desteği ile halka açık bir şirket olarak kuruldu. KÜMAŞ kurulmadan önce Kütahya-Eskişehir arasındaki toprağın hemen altında milyarlarca ton manyezit madenini Avusturya şirketi işletiyordu. Manyezit cevherinin üstünde tek başına oturmuş, yatakların en kolay çıkartılabilir, en ucuza mal edilir bölümlerini kepçeleyip yurt dışına çok ucuza satıyordu. Türkiye’nin manyezitini alan ülkelerin şirketleri, onu işleyip Türkiye’de yüksek ısılı fırın kullanan cam, demir-çelik, çimento, metal-makine fabrikalarına yüksek döviz karşılığı satıyordu. Böylece Türkiye, manyezini ucuza veriyor, işlenmiş manyezitten elde edilen ara mallarını ise döviz ödeyerek pahalı alıyordu.
Türkiye ütülüyordu.
Bekası tehlikedeydi.

★★★

KÜMAŞ, ütülmeye tepki olarak yerli ve milli bir devlet-halk şirketi olarak doğdu. Toprağın hemen birkaç metre altındaki zengin manyezit yataklarında 40 kuyu açtı. Doğal yerli manyezit cevherini, taşından, toprağından, kilinden, sapağından temizledikten sonra 2000 derecelik fırınlarda milli zinter manyezit haline getirmek için 2 yüksek fırın ithal edildi, diğer 2 yüksek fırın ise Türkiye’de yerli üretildi.
500 işçi işe alındı.
Kütahya’nın manyezitin, milli ve yerli şirket KÜMAŞ tarafından zenginleştirilmesine ve ihracatına kısa zamanda başlandı. Rusya, İran, Romanya, Polonya, İtalya’ya işlenmiş manyezit satışını KÜMAŞ yaptı. Avusturyalı firmanın Kütahya manyeziti üzerindeki tekelciliği ve istediği gibi at oynatması imkanı kalmadı.
1981 yılına gelindi.
Üretim 72 bin tondu.
İhracat 15 milyon dolar.
1982 yılına geçildi.
Üretim 82 bin tona çıktı.
İhracat 25 milyon doları buldu. KÜMAŞ, bu miktar ihracatı ile o yıllarda Türkiye dış satımının en büyük yedi firması; Koç, Sabancı, ENKA, Çukurova, Okumuş, Transtürk, Anadolu Endüstri’den sonra sekizinci sırada yer aldı. KÜMAŞ ihracattan tek kuruş vergi iadesi de almadı. Manyezitte vergi iadesi yoktu. KÜMAŞ, Sosyal Güvenlik Kurumu’na, Merkez Bankası’na, Hazine’ye, Devlet Yatırım Bankası’na, belediyeye tek kuruş borç takmadan, işçisi-mühendisiyle huzur içinde çalışmaya uzun yıllar devam etti.

★★★

Bir ütülme kapısı kapatılmıştı.
Diğeri açık duruyordu.
KÜMAŞ’tan zinter manyeziti alan dış ülke şirketleri onu yüksek ısıya dayanıklı malzeme haline getirip Türkiye’ye yüksek fiyata satıyordu. KÜMAŞ, İslam Kalkınma Bankası’ndan çok düşük faizli 10 milyon dolarlık kredi buldu ve ısıya dayanıklı ara malı üretimini de gerçekleştirdi. Böylece Türkiye KÜMAŞ sayesinde ham maddeden başlayarak, sinter manyezit, sinter dolomit, monolitik ürünler ve bazik tuğlalar üreten yerli ve milli entegre fabrikanın sahibi oldu.
BEKA diyorsanız.
BEKA budur.
Bütün bunlar; KÜMAŞ’ ın kurucu genel müdürlüğünü yapan Tuğrul Erkin ve 3-4 çalışkan, dürüst mühendis arkadaşı döneminde oldu.

★★★