Bir ayrıntıda kaç şeytan gizlenebilir?
Kamuoyları, uluslararası gelişmeleri genellikle ‘popüler gündem’ üzerinden değerlendirir. Onları da kendilerine yontmaya eğilimlidir… TV ve gazeteler de bunu bildiklerinden dış politika olaylarını mümkün olduğunca yüzeysel biçimde ve köpürterek aynı kamuoyuna satarlar. Rating de getirir ama kısa süre sonra kendi çalıp kendi söyleyen bir sosyal doku oluşur. Dünyanın hemen her yerinde böyledir. Ve tabii, yanlıştır! Ülkeler ve güvenlik mimarisini oluşturan kurumlar ise daha üstten iş görürler. İmkân-kabiliyetleri
Kamuoyları, uluslararası gelişmeleri genellikle ‘popüler gündem’ üzerinden değerlendirir. Onları da kendilerine yontmaya eğilimlidir…
TV ve gazeteler de bunu bildiklerinden dış politika olaylarını mümkün olduğunca yüzeysel biçimde ve köpürterek aynı kamuoyuna satarlar. Rating de getirir ama kısa süre sonra kendi çalıp kendi söyleyen bir sosyal doku oluşur. Dünyanın hemen her yerinde böyledir. Ve tabii, yanlıştır!
Ülkeler ve güvenlik mimarisini oluşturan kurumlar ise daha üstten iş görürler. İmkân-kabiliyetleri nedeniyle bilgi daha çoktur. Bu da manzaraya daha iyi bakmalarına neden olur. Yine de her iki kesimin “derleme-kıymetlendirme” işlemlerini kusursuz yaptıklarına garanti verilemez…
***
Suriye özelinden hareketle Türkiye dahil büyük Ortadoğu’daki tüm ülkeler, Trump’ın Beyaz Saray’a oturup, mevcut krizler ve akıbetleri üzerine “bir şey söylemesini” bekliyorlar. İsrail, Gazze, PKK/YPG, Suriye, İran, Irak, vs. Öyle ki, tüm işler sadece bu aşamaya sıkışmış gibi…
Bu yüzden hemen herkes günlerdir, aynı Suriye haritasını değnekle gösterip parça başı konularla gündem doldurmaya çalışıyor. O hale geldi ki, artık Suriye’nin kasaba/köylerine kadar indiriliyor iş. Sebep aynı; bütünün gücüne ilişkin göz tembelliği ve piksel analizlerinin uzmanlık gibi görünmesi. Oysa, stratejik çıktısı olmayan her şey konvansiyoneldir…
‘Kırıntı’ bile olsa, büyük strateji odalarına açılan bilgiler ortada. Tek yapılması gereken, değnek yerine göz kullanmak…
Buyrun; “ABD’nin seçilmiş Başkanı Trump’ın, Irak Başbakanı Muhammed Sudani’ye, Irak’taki İran destekli grupların etkisinin sınırlandırılması, Irak’ta devlet dışı aktörlerin elindeki silahların yayılmasının engellenmesi ve Irak’ın Suriye’de yeni yönetimin kurulmasını desteklemesi ve içişlerine karışılmamasını özel bir temsilci aracılığıyla ilettiği” haberleri/iddiası…
Mevcut ABD yönetiminin/Pentagon’un, Suriye ve Irak’ta son günlerde attığı adımların dışında ve tersine gelişme bu. Önemlisi, Trump yönetiminin bölgeye nasıl bakacağının ilk somut işaretlerini taşıyor, gölgeli alana ışık tutuyor…
Buradan Trump’ın İran ve İsrail’e nasıl bakacağı üzerine çıkarılabilecek ipuçları sürpriz sayılmaz ama; yeni Şam yönetimi, terörist PKK/YPG dosyası ve Ankara’nın “terörün sonuna” ilişkin söylemlerini de ibra eden bir girdi bu. Detay ama akışa uygun…
***
Açı yerine gözü değiştiren eksersizlere önem verilmesinden devam edeyim. Hazine orada çünkü…
Geçtiğimiz Pazar günü, Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun istifa edeceği haberleri tüm dünyaya yayıldı. Kendisi de doğruladı sonra. Hatırlayalım; Trump’ın, Kanada’nın ABD’nin eyaleti olması gerektiğine ilişkin söylemlerini duymuştuk bir-iki hafta önce. Trump’ın gel-gitlerine verilip, geçilmişti…
‘Ne alaka’ diyebilirsiniz ama Kanada ile Hindistan arasında da büyük gerilim var. Hindistan yönetimine muhalif bir dini liderin Kanada’daki faaliyetleri Ottova ile Yeni Delhi’yi gırtlak gırtlağa getirmiş durumda. “Akıl Odası”nda, ileride yerli yerine oturtmak üzere bu bilgiyi depolamıştık. Bu iki olay cepte dursun, devam edelim…
Ardından, Elon Musk yeniden dolaşıma girdi; “İngiltere’nin güvenliği için Kral Charles parlamentoyu feshetmeli ve genel seçim ilan etmeli. Çok geç olmadan harekete geçmeli” görüşünü savunan bir X paylaşımını “evet” yanıtıyla onadı. Musk daha önce de ‘majestelerinin Başbakanı’ Starmer’i, “kitlesel suçlara iştirak ettiği için yargılanmalı” diyerek İngiliz hükümetini hedefe oturtmuştu…
Kanada’ya yönelik Trump tutumu da bu politikanın bir uzantısı. İngiltere’nin enerji politikalarını kısa süre önce yerden yere vurdu Trump…
Müstakbel ve cari ABD yönetimlerinin, her zaman ayrıcalıklı ülke saydığı İngiltere’ye bu denli yüklenmesinin, Kanada’yı hatta Hindistan’ı ilave etmesinin sebebi ne?
***
ABD-Hindistan ilişkilerinde belirleyici an, Başbakan Modi’nin 2023’te ev sahipliği yaptığı G20 Zirvesi’dir. Biden’ın, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile birlikte “Beş Göz”ün (İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda) Hindistan’ın Kuzey Amerika’da ‘uluslararası suçlara’ karıştığına dair hazırladığı raporu Modi’nin önüne koymasıdır!
O toplantının Türkiye’yi ilgilendiren önemli boyutu da vardı; Biden ve Modi, Hindistan-Körfez-İsrail-Akdeniz-Avrupa hattı projesini açıklamışlardı ve bu (Hindistan)-Körfez-Irak-Türkiye-Avrupa ‘Kalkınma Hattı’nı kesiyordu. Ankara çok kızdı ve karşı çıktığını da ilan etti…
Bugünden bakıldığında, Suriye’de ve Ukrayna’da yaşananlar çatışan bu hatların, Doğu-Batı eksenindeki cepheleşmenin parçası olduğunu ispatlıyor. (Kiev’in Rusya-Avrupa enerji anlaşmasını bitirmesiyle güçlenen, merkezinde Türkiye’nin bulunduğu hat, Kafkas’ı da kucaklayarak güçleniyor.)
ABD-Hindistan-Körfez-İsrail projesi, Çin-Rusya-İran-Irak-Suriye çizgisini, bununla beraber Türkiye’nin özgün projesi olan ve özünde yeni ve ‘iyi’ siyasi bölgesel harita sunan politikalarını da baltalıyordu…
***
Sadeleştirelim; Trump Amerikası, İngiltere’nin Avrupa-Rusya bakışından hiç, Suriye dahil Ortadoğu politikalarından biraz memnun değil!..
Yine Musk’ın Almanya iç politikasına yönelik açıklamalarını, yükselişteki popülist ve sağcı AfD’yi destekleyen politikalarını hatırlayalım. Bunlar Batı’nın/İngiltere’nin Rusya politikalarında değişiklik isteyen çıkışlardır. AfD hem AB’ye yönelik şüphelere sahiptir hem Berlin’in Rusya’ya tavrından rahatsız bir partidir…
Musk’ın Çin ziyaretine yerimiz kalmadı. Fakat, Biden ve eşine verilen devlet hediyeleri içinde Yeni Delhi’den gelene bakarak dahi bu haritayı kurabilirsiniz!
İşte “bilinmeyen” Trump dönemi politikalarının hem özel hem genelde nasıl olacağına dair güçlü ipuçları.
Değnek mi daha iyi görüyor, göz mü?
