Piyasa ekonomisi... Gümrük Birliği... Başkanlık sistemi

Türkiye, 1980'lerin başında devletçi, kapalı ekonomik yapıdan dışa açık, liberal ekonomi modeline geçerken tarihi bir karar vermiş ve uygulamıştı. Ekonomideki sistem değişikliğine, hiçbir zaman anayasa reformu eşlik edemedi. Sadece, makyaj düzeltmelerle yetinildi. Bırakın demokratik siyasal dönüşümü başarmayı, piyasa ekonomisinin gerektirdiği ikinci, üçüncü nesil reformları dahi tamamlayamadı Türkiye...

***
Ülkemiz, bugün de kritik bir tercihin eşiğinde. Cumhuriyetin farklı dönemlerinde, yüksek maliyetli tecrübelerle ve daha çok askeri müdahalelerle formatlanan siyasi sistemimiz, artık çözüm üretemiyor. Anayasal temelli devlet inşası başarılamadığı için "kamu yönetimi, seçim, siyasi partiler, yargı reformları" ya eksik kalıyor ya da beklenen neticeleri vermiyor. Neden? Çünkü sistemin özünde yatan problemli yapı değişmiyor.
Gelinen aşamada, başkanlık sisteminin gerekliliğini konuşma ihtiyacı gün gibi ortada dururken daha çok üç itiraz gerekçesi ileri sürülüyor. Birincisi, Cumhurbaşkanı üzerinden kurgulanan "istemezük" cephesi. Ki ona daha sonra değineceğim. İkincisi, "Parlamenter sistemi iyileştirelim" çağrısı. Üçüncüsü, "Eyaletlere bölünme" korkusu. Bu gerekçe de toplumu en hassas yerinden yakalama, milli bütünlüğün zedeleneceği iddiası ile manipüle etme çabasından ibaret.
***
Parlamenter sistem demişken... İşletmeye çalıştığımız sistemin adı böyle olsa da gerçeği öyle değil. Çeyrek asırdır Meclis'e giden, siyaseti ve bürokrasiyi yakından izleyen bir gazeteci olarak çok net söyleyebilirim ki sistemimiz sadece parlamenter görünümlü. Pratik esası, "yürütme ağırlıklı!" Egemenliğin tecelligâhı TBMM'de gerek Genel Kurul'da gerekse komisyonlarda tek başına iktidarın mutlak hâkimiyeti söz konusu. Meclis'in çalıştırılması, hangi yasaların geçeceği, önceliklerin ne olacağı iktidar partisi, yani Hükümet tarafından belirlenir.
Muhalefetin, yasama fonksiyonu yok denecek kadar azdır. Muhalefet, millet nezdinde özgül ağırlığını yitirdikçe hırçınlaşır, parlamentoyu kilitlemeye odaklanır. İktidar da bilek gücü gösterisine girer ve çoğu zaman kazanır! Genel Kurul, aksine karar alınmadıkça haftada üç gün ve yarı zamanlı mesai yapar. İç Tüzük, Meclis'in etkin çalışmasını değil, ağır aksak işlemesini esas alır.