ONDA DOKUZU

İslam inancında hakim görüştür: “Rızkın onda dokuzu ticarettedir...” Sünnettir. Rızk, erzak kökünden geliyor, yani yaşamak için ihtiyaç duyulan erzakın onda dokuzu... Ya onda biri? Sanırım orada da üretimden söz etmek gerek... Oran bu! Daha baştan üretim mahkûm ediliyor.
Ticaret ise sözlüğe göre, kazanç amacıyla yapılan her türlü alım satım etkinliğidir. Kısaca, ticaretin konusu olan malın üretimi konusunda kutsayıcı, teşvik edici bir yaklaşım yok. Aksine üretmek yerine alıp satmak oransal olarak teşvik ediliyor.
Bugünlere gelişimiz, bu kafanın eseridir. 
Kayseri, mutaassıp bir şehir ve ticaret merkezidir. Kuşkusuz geniş organize sanayii bölgesinde ağırlığı montaja dayalı çeşitli üretim de yapılmaktadır. Ama yine de Kayseri’de dönen paranın büyük kısmı bu üretimden değil, al-sat ekonomisinden kaynaklanır. 
Kendine mahsus kuralları vardır. Sakalları göbeğinde bir Hacı Amca’nın evini kiralayacaksınız diyelim, cebinden hemen çıkarıverir hesap makinesini, euro üzerinden bir yıllık kirayı hesaplar ve onu da peşin ister. Türkiye’de başka bir şehirde var mıdır bilmiyorum, ama ticaret neredeyse bütünüyle döviz üzerinden döner. Hacı Amca için önemli olan yaptığı ticaretten elde ettiği kârdır, memleket ekonomisi filan onun umurunda değildir.
Geçenlerde, her hafta olduğu gibi yine arızalanan arabamı yaptırmak için Kayseri sanayisindeydim, dövizin fırlamasından dolayı kira borcunu nasıl ödeyeceğini düşünen motorcu ile konuşurken yan taraftaki kaportacı geldi. “Ağabey” dedi, “ben bir gün bu binanın çatısına çıkıp kendimi yakacağım, sen de benim haberimi yaparsan, belki sesimizi bir duyan olur. Bu vicdansız mülk sahi...