Bu vatan dilin

Fransız İhtilali pek çok kavramı yerinden ettiği gibi nice yeni kavramın doğmasına da zemin hazırladı. Ulus devletlerin doğuşu bunların başında gelenlerinden hatta en önemli olanlarındandı. Nitekim ‘ulus devlet’ kavramıyla birlikte geleneksel imparatorluklar ve onun bileşenleri çatırdamaya başlamış, İngiliz İmparatorluğu’ndan başka ayakta kalan olmamıştır. Bizde ‘vatan’ kavramının doğuşu da böylesi bir süreçten bağımsız düşünülemez. Bu meselenin bayraktarlığını yapan Namık Kemal’in yazdıkları ile Osmanlı’nın yıkılışının hız kazanmasının mutlak ilişkisi vardır. Burada düşünülmesi gereken ‘vatan’ kavramının kaçınılmaz olarak siyasallaşması ve pek doğal bir atılımla hamasete bürünmesidir. Çünkü ontolojik bağlamda tartışılmayan ve felsefi bağlamını bulmayan hiçbir mesele yerli yerine oturamaz. Hamaset, o anda gücü elinde tutanın rengini alır. Dinî kisveye, ırk söylemine, hasılı birbirini besleyen pek çok etkileşime açık kalır. Dönem koşullarına göre işlevsel bir kimlikle donanması da bu yüzdendir. Vatan ise hepten şematik bir çerçeve kazanır. O çerçeveyi parçalayıp bir arı peteği gibi gözenekleyen şairlerdir. Söz gelimi Nâzım Hikmet “Kuvâyi Milliye” ile hamasetin yelkenlerini suya indirir. Vatanı dilde tutar.

Türkiye kültür ve siyasal tarihinin bitmez tükenmez konularından birisi olarak vatan hâlâ bütün güncelliğini sürdürüyor. Vatan şiirleri yazılmıyor belki ama bir savunma ve korku refleksi gibi capcanlı yerinde duruyor. Kahramanlık şiirleri antolojilerinde (mesela bakınız, Prof. Dr. Necat Birinci, “Kahramanlık Şiirleri Antolojisi”) samimi duygularla yazılmış pek çok vatan ve hamaset şiiri bulunabilir.