Her derde deva: ‘Dış güçler’

Sokaktaki vatandaşa mikrofon uzatmış soruyorlar: “Kıbrıs meselesi?”… Cevap hazır, “dış güçler.”… Eğer ekonomi çıkmazda ise, “emperyal güçler...” karşılığını veriyor. Ayağına taş takılsa, bunu “dış güçlerin oyunu” sananlar var. Bir yakınım, çocukluğunda “dış güçler”i uzaylılar sanırmış. Bizimki de o hesap. Kafası kızan, morali bozulan, hesabı şaşıran “dış güçler” diyor ve rahatlıyor. “Bizim kedi kayboldu, bir türlü bulamıyoruz, kesin dış güçler bir şeyler yapmıştır” diye aramızda konuşuyoruz.

Şaka bir yana bu hikayenin uzun bir geçmişi var. 12 Mart 1971 darbesinin ardından yargılandığımız davalarda uzun savunmalar yapmıştık. Bu uzun savunmaların birçoğu “emperyalizm” diye başlar, dış güçlerin işbirlikçilerine göndermelerde bulunurdu. Siyasi olarak suçlandığımız için, biz de siyasi karşılıklar vermeyi seçmiştik. Her türlü kötülüğün kaynağı tabii ki emperyalist dış güçlerdi...

Yaşanan sorunları çok uzaklardaki ABD ya da Rusya’ya yükledik mi, mesele aydınlanırdı. Kendi tarihimizin acı sayfalarını, azınlıklara yapılan zulmü haklı çıkartacak teoriler hazırda beklerdi: “Onları emperyalistler kışkırttılar. Bizi arkadan vurdular...” Böylece kendi günahlarımızı da temizlemiş oluyorduk. “Dış güçler” adeta sakinleştirici bir ilaç paketidir. Eskilerin diliyle “müsekkin” yani teskin edici.

Ülkenin kötü yönetilmesini, ekonomideki çıkmazı dışarıya havale ederek huzur bulabilirsiniz. Ekonomik sıkıntılar mı var, reçete hazır: “Karadeniz bakır madenimiz var, doğa hakları savunucularını yolluyorlar... Gizli sözleşmeler, gizli maddeler var... Birilerini örgütleyip altın madenlerimizi de kapattırdılar... Bor çıkarmamıza engel olmasalar, dünyanın en zengin ülkesi olabiliriz...”

Tabii eskiden, bu tür tahlilleri, bu tür varsayımları kullanarak dünyayı açıkladığına inananlar, yani bu paketi kullananlar daha çok solcular ve ulusalcılardı. Son dönemde muhafazakar çevrelerde bu paket daha çok rağbet görüyor. Eğer bir ülke kötü yönetiliyorsa, bunun birincil sorumlusu onu yönetenlerdir. Dış güçler ne zaman etkili olabilirler? Yönetim ya da sistem zaaf içindeyse... 

Emperyalizm gerçeği