Reşad Ekrem Koçu’dan Osmanlı döneminde esnaf cezaları

Reşad Ekrem Koçu, yazım üslübuyla tarihi sevdiren yazarlardan biri olarak bilinir. Rahatlamak istediğimde onun 21 küçük kitapçıktan oluşan kitaplarından rasgele birini açar okumaya başlarım. Birkaç gün önce “Tarihimizde garip vakalar” kitabını okurken, “Esnaf cezaları” bölümü ilgimi çekti. Bugün hala önemli olan “meslek etiği”ne uymayanlara ceza verilmesi konusunda Osmanlı döneminde verilen ve “gülümsememe” neden olan, bugün uygulanamayacak cezalarla karşılaştım.

Enflasyondaki katılığa neden olan gıda fiyatları konusu, bu konuda esnaf etiğinin öneminin bugün de unutulmaması gerektiğini hatırlattı.

Sizde de gülümseme yaratacağına inandığım bu cezaları Koçu’nun anlatımıyla size aktarmak istedim:

“Muhtekir dolayısıyla hırsız esnaf ve meslek tecrübesinden mahrum esnaf, eski cemiyet hayatımızda şiddetle takip edilir ve çok ağır cezalara çarptırılırdı.
Şu iki örnek bunun pek canlı misalidir:

1829 yılında Mısırçarşısı kahveci esnafından Hacı Ali’nin dibeklenmiş halis Yemen kahvesine adi kahve karıştırarak Yemen kahvesi diye sattığı tespit edildi. Dükkanı kapatılarak Çanakkale’ye sürgün edildi. Yine aynı yıl içinde bir çift çetik pabucu narhından 60 para fazlasına satan Kavaf Selim isminde biri Bozcaada’ya sürülmüştür.”