Vücuttaki otoyol: Açlık sinyallerinin sırrı çözüldü mü?

Emory Üniversitesi’nde (ABD) yapılan yeni bir çalışma kilo sorunu olanları umutlandırdı. Uzmanlar o araştırmada açlık sinyallerini beyne taşıyan ‘vagus’ adlı siniri özel bir yöntemle dondurarak açlık hissini azaltmışlardı.

Bu sürpriz bir sonuç da değildi. Fizyolojik süreçler açlık sinyallerini mideden beyne zaten bedenimizin bu en uzun ve en marifetli siniri VAGUS ile taşıyor, beyin de mideden gelen açlık komutlarını alır almaz bize “Hemen git de bir şeyler ye, karnını doyur” emrini veriyordu. Peki araştırmanın enteresan ya da sevindirici tarafı ne idi? Açlığın sırrı çözülmüş, kilo sorununa etkin bir çözüm bulunmuş muydu? Bu ve benzeri soruların yanıtlarını yandaki kutularda özetlemeye çalışacağım.

İYİ BİLGİ: VAGUS BAKIN NELER YAPIYOR...

Bağırsaklarımız beynimizle sürekli temas halinde. Onunla gün boyu konuşuyor. Tersi de doğru. Beyin de çoğu görevini bağırsaklarla işbirliği yaparak yerine getiriyor. Bu süreçte beynin kendi doğal yapılanması kadar bağırsağın içindeki ekosistemin (mikrobiyota olarak da biliniyor) ikili arasındaki moleküler alışveriş ve de sinyalizasyon ilişkisini yürüten vagus sinirinin büyük payı var ve zaten bu nedenle de ruhsal değişimlerden bağırsaklarımız, bağırsaklardaki biyolojik dengesizliklerden de beynimiz anında etkileniyor. Diyelim ki kontrolsüz bir stres tepkisi verdiniz; ‘bağırsak beyin kırmızı telefon hattı’ hemen devreye giriyor, bağırsaklarınız kasılıp kalıyor. Bu tatsız durum ‘sinirsel kolit’ ya da ‘hassas bağırsak sendromu’ olarak tanımlanıyor. Neticede de karnınız ağrımaya, gazla dolup şişmeye başlıyor. Sistem tersine de işleyebiliyor. Bağırsak içi biyolojik denge bozulursa (dysbiosis) beyne yine vagus siniri ile olumsuz sinyaller gitmeye başlıyor. Bu sinyaller nedeniyle de beyin bizi yapmamamız gereken bazı davranışlara, vermememiz gereken tepkilere, anlamsız huysuzluklara, açlık krizlerine, öfke ataklarına ya da depresyon gibi psikolojik değişikliklere yöneltiyor. İşte bütün bu süreçlerde beyin bağırsak haberleşme sistemini o upuzun sinir yani VAGUS SİNİRİ sağlıyor.

ÖNEMLİ: PEKİ ÇÖZÜM NE?

Mühim bir ayrıntı da şu: Bağırsaklarla beyin arasındaki trafik İstanbul trafiğinden çoook daha karmaşık. İki taraf arasında karşılıklı bir bilgi akışı var ama bu ikili arasında bilgi akışını sağlayan otoyola (vagus sinirine) bırakılan bilgilerin (yani sinyallerin) sayısı olması gerekenden çok daha fazla. Ayrıca vagus bağırsaktaki sorunları beyne aktarmada önemli ama beynin