Katille fotoğraf çektirmek

Türkiye'nin yeni seri katili Atalay Filiz'i yakalayan polisler, onunla fotoğraf çektirmişler, ortalık yıkılıyor, herkes çok şaşırıyor. Neden şaşırmamamız gerektiğini anlatacağım, ama önce kısa bir giriş:

Küreselleşme teorileri okuyanlar bilir; “yer-olmayan” ya da “yok-yer” kavramlarının geçmediği kitap yok gibidir. Nedir bu “yer-olmayan” yerler? Mesela havaalanlarıdır. Dünyanın neresine giderseniz gidin, havaalanları neredeyse birbirinin aynıdır. Bilmeseniz, havaalanının mimarisine bakarak indiğiniz yerin Avrupa'da mı, ABD'de mi yoksa başka yerde mi bulunduğunu tahmin edemeyebilirsiniz, çünkü bir mekanın havaalanı diye anılabilmesi için belirli standartlar vardır ve bu standartlar dünyanın her yerinde aynıdır; tıpkı “küresel dil” İngilizce'nin yerel dille yan yana istisnasız tüm havaalanlarında bilgilendirme için kullanılması gibi...

Büyük zincir oteller de böyledir; Four Seasons'ın ya da Hilton'un standartları Dubai'de neyse New York'ta, İstanbul'da, Şanghay'da da hemen hemen aynıdır. Büyük alışveriş merkezleri, süpermarketler, bankamatikler, expres otoyollar da küreselleşmenin bir göstergesi olarak “aynılaşmış” dolayısıyla “yer-olmayan” haline dönüşmüş mekanlardır; detay ve ayrıntılarda farklılık görülebilir, ama bu tür yerler yerellik hissi vermez. Bu mekanlarda anı biriktirilemez, tarihsellikten söz etmek de olası değildir, geçicilik ve köksüzlük hakimdir.