19 Mayıs ruhunu anlamak!

Osmanlı Devleti yenik çıktığı savaşta birçok cephedeki kayıplarıyla önemli bir nüfusunu hem de genç nüfusunu kaybetmişti. Savaşı sonlandıran Mondros Anlaşması bir mütareke sözleşmesinden ziyade bir teslimiyet ve işgal metniydi. Ve geride yıkık bir ülke, eğitimden sanata kadar pek çok alanda hizmete ulaşamayan bir halk ve %9'larda olduğu ifade edilen okuma-yazma oranı...Yoksulluk, yorgunluk ve ağır hastalıklar bilhassa kırsaldaki halkı derinden etkiliyordu. Sadece toprakları değil ülkenin ekonomisi, kültürü de bir işgale uğruyordu. İstanbul'dan Karadeniz'e, Batı Trakya'dan Anadolu'ya kadar ülkenin demografisi de etkilenmiş ve işgal kuvvetlerinden güç alan ayrılıkçı kitleler bu demografide giderek alan genişletiyordu. İstanbul'daki idarenin batılı devletlerden daha fazla borç bulabilme ve bu yolla günü kurtarabilme çabası içişlerinde hareket kabiliyetini kısıtlarken, yabancı himayesine yatkın bir düşünce kendisini hissettiriyordu. Yorgun ve yokluk içindeki halkın da ümitsizliği ülke sathına yayılıyordu.