Devlet, kurulmadı- çalınmadı!

CHP’nin “devleti kuran parti” veya “Cumhuriyeti kuran parti” iddiası, baskıdan doğma galat-ı meşhur yakıştırmalardan biridir. Yabancılaşmış aydının işine geldiği için de kimse düzeltme yoluna gitmedi. Bu iddia, sadece CHP’li politikacıların değil, bu partinin muhalifi olanların da dilindedir.

İster “CHP, devleti kuran partidir” densin, isterse “CHP, Cumhuriyeti kuran partidir” densin... Bu iddiaların her ikisi de üstü örtülü yanlışlardır.

Yanlışlıklar şundandır:

Türk Devleti, Mete Han’dan beri vardır. Tarihler ve devirler içinde, Hanlık, Hakanlık, Sultanlık, Beylik, Padişahlık diye “idare tarzı” veya “rejim” denilen yönetim isimleri almıştır. 29 Ekim 1923’te yeni bir devlet kurulmamıştır. Mevcut olan devlet, bir idareden diğer idareye; Saltanat’tan Cumhuriyet’e geçmiştir. Bu intikali, kanun yapma müessesesi olan TBMM icra etmiştir. Yeni rejimine geçme teklifi, 1. TBMM’de reye sunularak gerçekleştirilmiştir. 23 Aralık 1876-28 Ekim 1923 arası devlet idaresi anayasayla kayıtlıdır, Padişah, sınırsız hükümran değildir. Meşruti hükümranlık mevzubahistir. 23 Temmuz 1908-28 Ekim 1923 arasında zaten çok partili hayat ve serbest seçimler vardır. 1923-1946 arasındaysa seçimler olsa bile Tek Parti rejimi caridir.

TBMM, 1. Meclis unvanıyla toplandığında meşruiyetini 1876 Kanun-ı Esasisinden alıyordu. 1921 Tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, kısa ve muvakkat/geçici mahiyetteydi. Kanun-ı Esasi’ye son vermemişti. Cumhuriyet döneminde ilk yapılan ve devletin şekli Cumhuriyet, dini İslam, makarrı/merkezi Ankara’dır gibi maddelerin yer aldığı anayasanın adı da “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu”dur. Ki bu isim, maksadı çevreleme itibarıyla doğrudur ve ABD anayasasının tam isim karşılığıdır.

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, 24 Nisan 1924 tarihinde Meclis’te yine meb’usların reylerine sunulmak suretiyle mer’iyete/yürürlüğe girmiştir.