Musul için tarihçi ve hukukçularımıza çok hizmet düşmekte!...

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "gerekirse sahaya iner dişe-diş mücadele verir, diplomasi masasında masaya yumruğumuzu vururuz!" diyor.

Bu üslup, ihtilafın askerî ve diplomatik tarafıdır. Onun bir de tarihçi vesikası ve hukukçu içtihadıyla desteklenmesi gerekir. Musul mes'elesini tam 90 sene sonra masaya yatırıyorsak, cephe açmayı göze almışsak tezlerimizde haklı olduğumuzu isbat etmemiz gerekir. Bu da az evvel ifade ettiğimiz gibi vesikaları konuşturan güçlü tarihçiler ve mantık, muhakeme ve içtihatlarla fikirlerini serdedip karşı taraf iddialarını çürütebilen sağlam hukukçularla mümkündür.
Tek başına siyâset ve tek başına silahlı mücadele kâfi gelmez. "Musul mes'elesi" dendiğinde etiketler ortaya çıkmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu, Britanya İmparatorluğu, Türkler, Türkmenler, Kürtler, Araplar, petrol, Lozan Andlaşması, Haliç Konferansı, Brüksel Hudut Hattı, Ankara Andlaşması, Irak'ta İngiliz mandası, Cemiyet-i Akvam, Lahey Adalet Divanı, Musul petrolünde Türkiye'nin yüzde 10 hissesi vs.
Musul mes'elesi, Lozan'da bir karara bağlanamayınca ihtilaf, ileriki bir zamana talîk edilmişti. Bundan dolayı 30 Eylül 1924'te ihtilaflı bölgede keşif çalışması yapacak, ahalinin tercihini öğrenecek 3 kişilik bir hey'et/komisyon teşkil edildi. Komisyonun başkanlığını eski Macar başvekili Pal Telek yapıyordu. Komisyon keşif ve çalışmaları sonucunda 29 Ekim 1924'te geçici bir Türk-Irak hudut tarifi yaparak bunu 16 Temmuz 1925'te BM'ye sundu. Türkiye, raporu tatmin edici görmediğinden itirazları oldu. BM, Lahey Adalet Divanı’ndan mütalaa istedi. BM/Cemiyet-i mütalaadan da kuvvet alarak 16 Aralık 1925'te ittifakla/oybirliğiyle raporu kabul etti. Böylece Brüksel Hudut Hattı ortaya çıkmış oldu. Ancak bu bir geçici sınırdı.
5 Haziran 1926 tarihli Ankara Andlaşmasının 1. Maddesi, BM'nin kabul ettiği Brüksel Hudut Hattı'yla orada İngiliz mandası ve bunun işleyiş ve sonucuna atıfta bulunmaktadır.