Ödünç milletvekili verme CHP'nin eski huyu

13 Şubat-31 Mart 1925 tarihli Şeyh Said Vak’asını, 3. Cumhuriyet Hükûmetinin Başvekili Ali Fethi Bey/Okyar, isyan olarak görmez. Örfi idareyle önleyeceğini düşünür. Lakin, olay birden alevlenir. Hükûmet istifa etmek zorunda kalır. 22 Kasım 1924-3 Mart 1925 arasında başvekillik yapan Ali Fethi Bey, Reis-i Cumhur Mustafa Kemal’in/Atatürk’ün yakın arkadaşıdır. Sefir-i Kebir/Büyükelçi olarak Paris’e tayini çıkar. 3 Mart’ta İsmet Bey/İnönü riyasetinde yeni hükûmet kurulur. Dünya, 1929’da “Büyük Buhran” denen meşhur iktisadi krize sürüklenir. Bitmek bilmeyen harplerden yeni çıkmış, rejim değiştirmiş, arka arkaya tepeden inme inkılablar yaşamış memlekette Şeyh Said Vak’ası sebebiyle “Takrir-i Sükûn Kanunu” ve jandarma korkusuyla susulsa da hoşnutsuzluklar vardır.

Ali Fethi Bey 1930 yazında iki ay izinle yurda gelir. Bu esnada Reis-i Cumhur Yalova’da ikamet etmektedir. Ziyaretine gitmek ister. Bir arkadaşı, “sana muhalif parti kurman için teklif yapacaktır, kabul etme!” der. Büyükelçi, pek renk vermez ama esasında kendisi de böyle bir muhtemel gelişmeden haberdardır…