Yeni adli yılın düşündürdükleri

İki komşunun ağız münakaşasından cinayetlere, alacak-verecek iddialarından aile geçimsizliklerine kadar akla gelebilen her ihtilafın ardı arkası kesilmeden mahkemelere intikali yüzünden davalar insan kudretini aşacak sayılara ulaşmakta ve bu sebeple hâkimler, işin içinden çıkamaz hâle gelmektedirler.

Bazı anlaşmazlık mevzularının mahallinde veya dairesinde çözümlenmesi mümkünken mevcut mevzuat vatandaşa inanmadığı için her iş adliyeye taşınmaktadır. Bir kimse, alay konusu yapılan soyadını değiştirmek arzu ediyorsa onu avukat, mahkeme, nüfus idaresi, şahit dörtgeninde zahmetlere sokmak hangi akılla izah edilebilir? Allah, hiçbir ailenin başına vermesin; ne var ki gündelik hayatta da bunlar yaşanıyor: On beş günlük yeni evli bir çift, geçimsizliğe düşebiliyor. İki tarafın büyükleri konu-komşuları da araya girmelerine rağmen bu evliliğin çok erken ve istenmeyen şartlarda da olsa bittiği anlaşılıyor… Ama tarafların birbirlerinden 'kurtulmaları' yine duruşma yapılmasına ve adli prosedürün işlemesine; manen sıkıntı çekmiş insanların bir de maddi külfetle cezalanmalarına, adliye koridorlarında hafakana düşmelerine bağlı. Bu olmaz! Olmamalı! On beş gün önce serbest iradeleri ile evlenenler; yine serbest iradeleri ile boşanabilmeliler. Böyle bir dava, yeminli hukuk büroları ihdas edilerek taraf avukatlarınca görülebilir. İhtilaf ve nizalar tekrar sınıflandırılarak yeminli hukuk bürolarından başka, nüfus idareleri, belediyeler, trafik daireleri, orman idareleri, tapu daireleri, ticaret odalarında... kurulacak mahkemelerde halledilebilir. Bu gibi mahkemeler, bir hâkim ve o meslekten iki kişinin üyeliği ile üç kişilik jüri tarafından yönetilir; karar vermek için bilirkişiye gidilemez; kararlar temyiz edilemez. Katrilyonluk bütçesi olan bir ülkede bir ticaret mahkemesi, artık elli milyonluk alacak davasına bakma yükünden kurtulmalıdır. Aynı şekilde bu çapa varmış bir Türkiye'de bir ceza mah...