Teknolojik dönüşümlere uyumun felsefesi önemlidir

Newton mekaniği insanın “kol gücününü” artırdı; Quantum mekaniği “kontrol gücünü” artırıyor.Her iki teknolojik aşama da, insanın doğayı “anlamasını” ve ondan “yararlanmasını” sağlama amacına yönelik gelişti. Teknolojinin, insanın çıplak gücüyle erişemediklerine, aklını kullanarak bulduğu araç ve metotlarla erişmesi olduğunu biliyoruz.Teknolojinin birincil ve ivedilikli amacı, insan yaşamını çeşitlendirmek, renklendirmek, kolaylaştırmak ve zenginleştirmektir. Bugün de hayatımızı derinden etkileyen “sayısal teknolojiyi” araçsal köklerinden koparıp “amaçlara” dönüştürmeme sorumluluğumuz var .Bu denemede, “sayısal teknolojinin araçsal nitelikleri” üstüne düşündüklerimiz paylaşacağız.Değişmelerle ilgili sayısal göstergeler, grafi kler, videolar, diğer ses ve görüntüyle beslenen anlatımların da derinliğini kavramak gerekiyor. Bize göre, sayısal teknolojinin yarattığı gelişmeler karşısında doğru alternatif tepki biçimlerini geliştirebilmemiz için "teknolojiyle ilgili temel felsefe” üzerinde durmalı,“teknolojinin araç ve amaç dengesini” sorgulamalı. Sayısal teknolojinin “doğayı anlama” konusundaki potansiyelleri ve yarattığı eğilimler kavranmalı. Sayısal teknolojinin hızla ilerleyişini izlerken gündemizde bizleri doğrudan ve dolaylı yollardan etkileyen ekosistemin “bileşen ve bağlamlarını tanımlamaya” odaklanmalıyız. Her ekosistemin yarattığı “imajları anlayabilme” konusunda sayısal teknolojinin insanoğluna sağladığı desteklerin farkında olmalıyız. Daha ileri giderek sayısal teknolojinin yarattığı “karmaşıklaştırdığın çözülmesi ve kullanılabilir” hale getirilmesi konusunda nerede durduğumuzu sürekli sorgulamalıyız. Sayısal teknolojinin “maddi ve kültürel zenginlik” üretmeyi hızlandırıcı etkilerini kavramış olmalıyız. Son çözümlemede, sayısal teknolojinin sağladığı “geri-bildirim potansiyeli nedeniyle” insanlığın yeni bir “bilinç düzeyine” doğru ilerlemesi için sunabildiği güçleri enine boyuna sorgulamalı ve analiz etmeliyiz.

Bileşen bağlam ayrıntısının izlenmesi

Teknolojik gelişmeler insanın çıplak gücünü artırma odağından değerlendirmeliyiz. İnsanın çıplak gücünün artması beş duyusunun sınırlarını aşan yetkinlikler kazanmasıdır. Bugün kızılötesi dürbün gece görüşü sağlıyor. Gelişmiş radarlar çok uzaklardakini izliyor. Sismik dagalar yerin derinliklerindeki madenlere erişmemizi sağlıyor.Teknolojinin gelişmesi, kontrol edilebilmesi, kendini yeniden üretebilmesi her çeşitten ve türden değişim ve dönüşümlerin “bileşen ve bağlamlaranı” tanımamımızı kolaylaştırıyor.

Özellikle sayısal teknolojinin algılama, ölçme ve sayma imkanlarını genişletmesi, etiketleme ve kalibrasyonu da sıçratmıştır.Biriktirme, kümelendirme ve karşılaştırma potansiyelleri formülasyon ve ayarlamaların ölçeklerini büyütmüştür. Son aşamada kodlama ve raporlama teknikleriyle sağladığı destek de işe yarar bilginin paylaşılarak büyütülmesinin önünü açmıştır; daha da açmaktadır.

Bileşen ve bağlamlara hakim olmamız, zihne modellerimizi daha büyük sayıdaki varsayımlarla kurgulamayı da kolaylaştırmaktadır. Zihni model ve benzetim alanında varsayımlara dayalı değişkenlerin sayısının artması, “büyük sayılar yasası” gereğinde hayatın gerçekliğine daha yakın içgörülere insanlığı ulaştırmaktadır; daha etkili kararların alınmasını kolaylaştırmaktadır.