Yeni soru tipi veremediğini istemektir

Hatırlayacaksınız, ortaokuldan liselere geçiş sınav sistemi on yıllardır yapıldığı gibi revize edilmişti. TEOG olarak bildiğimiz sistemde, o günden bugüne ne değişiklikler yapıldı? Bir kere ismi artık TEOG değil, LGS. Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı bir televizyon programında yeniliklerin bir kısmını açıkladı.

Müsteşar, "Öğrencilerin evlerine yakın 9 lise sunulacak. Anadolu liselerimiz, mesleki ve teknik Anadolu liselerimiz, Anadolu İmam Hatip Liselerimiz var. Öğrenci bunlar arasından 5 tercih yapacak" dedi. Sınavla öğrenci alan liseler Fen, Sosyal Bilimler ve Proje okullarından oluşacak. Bu okullara, haziran ayı başında yapılan ve isteğe bağlı girilen bir sınav ile kayıt yapılacak. Sınav, sadece 8. sınıf müfredatını kapsayacak. 135 dakika sürecek sınavda 90 çoktan seçmeli soru sorulacak. Sınav, sayısal ve sözel iki bölümden oluşacak. Matematik, Fen ve Türkçe testinden 20'şer soru, İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve Yabancı Dil testinden 10'ar soru yöneltilecek. Sınavda, 3 yanlış bir doğruyu götürecek.

Peki, önceden nasıldı? Matematik, Fen, Türkçe, İnkılap tarihi, İngilizce ve Din konularının her birinden 20’şer sorunun bulunduğu 120 sorudan oluşuyordu. Şimdi, sayısal ve sözel olmak üzere iki ana bölüme ayrılarak Matematik, Fen ve Türkçe dışındaki derslerde soru sayısı yarı yarıya azaltılarak sayısal bölümde 40 soru, sözel bölümde 50 soru olacak şekilde düzenlendi.

Buraya kadar öğrenciyi, öğretmeni zora sokacak bir durum yok gibi. Ama düzenlemenin en can alıcı kısmına geldiğimizde aynı iyimserliği muhafaza etmek mümkün görünmüyor. Düzenlemenin can alıcı kısmı “yeni soru tipi”. Bakanlık, web sayfasından Matematik, Fen ve Türkçe için 10’ar örnek soru, İngilizce, Din ve İnkılap Tarihi dersleri için de 5’er örnek soru yayınladı. Bu soru tipinin özelliği mantık ve muhakemeye dayalı olması. Bu soru tipinde, önce bir paragraf açıklama sunuluyor daha sonra bu açıklamaya dayanarak sorulan sorunun cevabının dört seçenek arasından belirlenilmesi isteniyor. Niyet halis, amaç gayet güzel ve doğru. O halde sorun ne?

Sorun şu, ilk ve orta öğretim de mantık ve muhakemeye dayalı bir öğretim veriliyor mu? Tabii ki hayır! İlk ve orta öğretimin tamamında bilgiye dayalı, ezberci ve üstelik çok kolay ulaşılan bilgiyi öğrencinin nasıl kullanacağına ilişkin en ufak bir rehberlik ve eğitimin olmadığı bir süreç işliyor. “Sınav Mantığı” verdiğini isteme kuralı ile çalışır, vermediğini, tasarlamaya, planlamaya uğraştığını öğrenciden istemek en hafif tabirle zulümdür. Bir kere okullarda, analiz edebilen, ayıklayan, yorumlayan, anlam üreten zihinler yetiştirinceye kadar tüm bu yetenekleri ihtiva eden sınavlar yapmak uygun olamaz. Kaldı ki muhakeme yetisi sahibinden öz güven talep eder. Yani ancak kendine güveni olan kişiler muhakeme ve yorum gücüne sahiptir. Bu da okul sürecinin eğitim ve terbiye yönünü teşkil eder.

İkinci olarak bir de işin teknik yönü var. Belki daha çok dershaneleri ilgilendiren tarafı. MEB, 5 ve 10 adet örnek soru hazırlayıp sektöre sundu, ya sonrası… Olay sırasıyla kısaca şöyle cereyan ediyor: Evvela dershane ve yayıncılar portföylerindeki mevcut soru üreten öğretmenlerden oluşturduğu zümre gruplarından örnek sorulara benzer sorular üretmesini ister. Söz konusu zümreler aylar içerisinde sorular üreterek yayınevine gönderir, yayınevi yine öğretmenlerden oluşan bir komisyona bu soruları inceleterek ayıklar ya da onaylar. Bundan sonra basım aşamasına geçilir. Basım ve dağıtımın ardından öğrenci nihayet alıştırmalar yapacağı materyallere kavuşmuş olur. Daha bitmedi, öğrencinin algısını ve zihnini gerekli kıvraklığa ulaştırması için yüzlerce test çözüp zamana karşı yarışta avantajlı hale gelmesi şarttır. Bu da en az 6-9 ay alır, tabii çok sıkı bir çalışmayla.