Gerilim döneminin “Angajman”ı ülkeyi savaşa sokar

Ne olduğu kamuoyunda pek anlaşılmazsa da, son dönemde sıkça “Angajman kuralları” sözcüklerini duyuyoruz. Bakıyorsunuz Cumhurbaşkanı, Başbakan, Genelkurmay yetkilileri “Angajman kurallarına göre hareket ettik” derler ama “Angajman kurallarının” ne menem bir şey olduğunu açıklamazlar. 

22 Haziran 2012’de RF-4E keşif uçağımız Suriye tarafından Akdeniz üzerinde düşürüldü. İki pilotumuzun şehit olduğu bu olaydan sonra dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Angajman kurallarının değiştiğini, sınır ihlali yapan uçak ve helikopterlerin düşürüleceğini” söylemişti. Nitekim sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle 16 Eylül 2013’de Suriye helikopteri, 23 Mart 2014’de Suriye’ye ait MİG-23 uçağı düşürüldü. Dün düşürülen SU-24 bombardıman uçağı ise 30 Eylül 2015’de Suriye’ye intikal ettirilen Rusya’ya ait uçaklardan birisiydi.

Genelkurmay Başkanlığı’ndaki görevi sırasında angajman kuralları konusunda çalışanlardan birisi de 45. Donanma Komutanı Oramiral Nusret Güner’di. Kendisine “Angajman kuralı nedir?” diye sorduğumda şu karşılığı verdi:
“Bilgisayarların yeni yeni kullanılmaya başlandığı dönemde, bir şeye itiraz ettiğinizde, aldığınız cevap ‘Ne yapalım, bilgisayar bu sonucu verdi’ deniliyordu. Halbuki gerçek, bugün artık bilindiği üzere çok farklıydı. Bilgisayara o konuyu nasıl programlamışsanız, bilgisayarınız da ona göre cevap veriyordu.
Angajman kuralları için de aynı husus geçerlidir. Genellikle, üst makamlardan (Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanı) izin veya onay almak için sürenin çok kısa olduğu durumlarda, nasıl hareket edileceğini emretmek, belirtmek veya talimat vermek için bir dizi angajman kuralları hazırlanır. Örneğin, çok basitçe;
A-1: Askeri uçak yönünü ülkemize çevirmiş, geliyorsa, sınırdan 20 mil mesafeden itibaren telsizle ‘ikaz et’.
A-2: Askeri uçak atış kontrol radarını bizim uçağımıza kilitlemiş ve 4 milden daha fazla yaklaşmış ise ‘ateş et.’
A-3: Yabancı askeri uçak sınırımızı 500 metre ihlal etmiş ise ‘ateş et’ vb.
Bu şekilde, karşılaşılabilecek durumlara göre neler yapılabileceğini ortaya koyan onlarca angajman kuralı hazırlanır ve bunun için kimlerin yetkilendirildiği belirtilir. Örneğin, A-1 ve A-2 kurallarının uygulama yetkisi devriye uçağı pilotuna, A-3 kuralı yetkisi Genelkurmay Başkanı’na verilebilir. Özet olarak, angajman kuralları, önceden hazırlanmış, o durumla karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini belirten, yetkililerin daha önce size verdikleri emirlerdir.”