Yolsuzluklar nasıl sümen altı ediliyor?

Yerel yönetimler seçim çalışmaları tam gaz devam ederken, belediye başkanı seçilebilmek için yapılan büyük harcamalar, özellikle kazanabilecek başkan adayları için sponsor olanları dikkatle gözleyin. Başkan adayı için yapılan harcamaların karşılığı “rant” olarak, “kat” olarak kendilerine dönecektir. Siyasetin finansmanı şeffaf olmadığı için kimin kime ne kadar destekte bulunduğu da bilinmiyor. Özellikle seçim yarışının iddialı olduğu bazı illerde, apartmanların, işyerlerinin duvarlarına başkan adayının tanıtım afişlerinin asılmasının bedeli haftalık 400 bin lirayı aşıyor. Parası olan astırabiliyor.

Siyasetin finansmanının şeffaf olmadığından, kimin kime ne kadar maddi destekte bulunduğu da bilinmiyor. Bilinen, bu desteklerin karşılıksız yapılmadığıdır. Bakıyorsunuz bir başkan adayı milyonlarca lira harcama yapıyor. Zaman zaman Sayıştay tarafından belediyeler denetlendiğinde önemli yolsuzluklar ortaya çıkarılıyor. Çıkarılıyor da ne oluyor? Bugün yolumuz Sayıştay’a düştü.

GÖSTERMELİK HALE GETİRİLDİ

AKP iktidarının ilk yıllarında, kamu idarelerinin denetim organları ya tamamen kaldırıldı ya da göstermelik hale getirildi. Bunlar arasında cumhuriyet tarihimizin en köklü denetim kuruluşları olan Maliye Teftiş Kurulu ve Hesap Uzmanlığı Kurulu da yer aldı. Kamu yönetimindeki bu örgün, denetim kurumlarının kapatılması veya işlevsizleştirilmesi sürecinde Sayıştay Başkanlığı konusunda benzer yönde adım atılamadı. Anayasal bir kurum olmasının yanında TBMM adına denetim yapan kuruluş olması da bunda etkili oldu.

Diğer denetim kurumları yürütme adına denetim yaptığından ve genelde yasa ile kurulduğundan lağvedilmeleri de kolay olmuştu. Oysa Sayıştay, demokrasimiz adına diğer ülkelerde olduğu gibi vazgeçilmez konumda. Bunun farkında olan iktidar Sayıştay’a dokunmamış ancak Sayıştay Kanunu’nu sil baştan yenileyerek “Düzenlilik Denetimi” adı altında yeni bir raporlama görevi vermiş. Ancak Sayıştay’ın, Anayasa’dan gelen ve yolsuzluklarla mücadeledeki işlevi olan “Hesap yargılama görevi” ise işlevsizleştirildi.

DENETİM BOŞLUĞU

Sayıştay’da bu denetim boşluğunun sonucunda, ekonomik dengeler giderek bozulmaya başlayınca uygulamaya konulan “Ekonomi paketleri” ve “Ekonomi modelleri” ile durum idare edilmeye çalışıldı. Başarılı olunamadığı fark edilince, yurt dışından getirilerek görevlendirilen uzmanlar ile sorunların çözüleceği konusunda kamuoyuna umut verildi.

Alınan bu kararlar krizle mücadelede ilk adım olarak olumlu karşılandı. Etkin mücadele için en azından merkezi yönetim tarafından da yargının bağımsızlığı, demokratik hakların kullanılması, insan haklarının teminat altına alınması, yolsuzlukların engellenmesi ve denetim hizmetleri ile ilgili reform niteliğinde bir takım düzenlemelerin yapılması gerekiyordu.

Görüldüğü kadarıyla merkezi yönetim tarafından bizzat yapılması gereken söz konusu düzenlemeler henüz gündeme getirilmiş değil. Hele “Yolsuzlukların engellenmesi,  denetim hizmetlerinin etkinliğinin arttırılmasından” hiç söz edilmiyor. Oysa krizi savmada başarılı olabilmek için yoğun ve etkin denetim hizmetlerine büyük ihtiyaç var.