Iraklı Kürtler için kadife boşanma seçeneği var mı?

En yakın örnek ne olabilir diye baktığımızda, akla hemen 2011’de Güney Sudan’ın bağımsızlığı için yapılan referandum geliyor. Ancak arada önemli bir fark var. Bu hadisede referanduma uzun süren bir iç savaşın ardından taraflar arasında varılan bir mutabakatla gidildiğinden, bağımsızlık kararı herhangi bir krize yol açmadan uluslararası konsensüsle karşılandı. Güney Sudan 2011’de 193’üncü üye olarak BM’ye katılırken, Türkiye de aynı yıl başkent Juba’da büyükelçilik açtı.

Keza 2006’da Karadağ’ın Sırbistan’dan yine referandum yoluyla ayrılması, Sırpların -ne kadar gönülsüz olsalar da- itiraz etmedikleri bir sürecin sonunda ortaya çıktığı için Kuzey Irak örneğiyle pek örtüşmüyor.

Çekoslovakya’nın 1993’ün hemen başında Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak bölünmesi de, bir devletten iki devlet çıkmasının en barışçıl örneklerinden biri olarak dünya tarihine geçti.

Tarafların rızasının esas olduğu bu örnekler genellikle “kadife boşanmalar” olarak literatüre geçiyor.

*

Merkezi hükümetin rızasının olmadığı ayrılmalar ise çatışmalı vakaları, krizleri karşımıza getiriyor. Örneğin, Kosova’nın 2008 yılında Sırbistan’dan koparak bağımsızlığını ilan etmesi hâlâ uluslararası sistem içinde bir sorun olarak asılı duruyor. Kosova bugüne dek 114 ülke tarafından tanınmış olmasına karşılık, BM Güvenlik Konseyi’nin iki üyesi Çin ve Rusya’nın vetoları nedeniyle henüz BM’ye üye olarak kabul edilmiş değil. Ayrıca, Kosova’nın bağımsızlık ilanı, etnik temelli bir savaşın sonucu olarak ortaya çıkmış bulunuyor.