Türkiye'nin Suudi Başkonsolosu tutuklama ve yargılama yetkisi var...

WASHINGTON Post yazarı Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’na girdikten sonra ortadan kaybolması karşısında, cinayete kurban gittiğine kanaat getirildiği takdirde, Türkiye’nin devletler hukuku çerçevesinde atabileceği bir dizi kritik adım bulunuyor.

Kaşıkçı’nın başkonsolosluk binasının içinde öldürüldüğü yolunda kuvvetli suç şüphesinin bulunması durumunda, uluslararası hukuk, Türk makamlarına İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu görevlilerini gözaltına alma, sorgulama, tutuklama ve yargılama yetkisi tanıyor.

Suudi gazetecinin öldürülmüş olması ihtimalinin uluslararası hukuk açısından yarattığı durumu şu şekilde özetleyebiliriz:


BÜYÜKELÇİLİK VE KONSOLOSLUKLARIN STATÜSÜ FARKLI
Büyükelçilik gibi ‘diplomatik misyon’ statüsündeki temsilciliklerde görev yapan diplomatların yararlandıkları dokunulmazlıklarla, ‘konsolosluk’ statüsündeki temsilciliklerde çalışan görevlilerin dokunulmazlıkları arasında kategorik farklılıklar bulunuyor.

Diplomatik misyonların ve burada görevli diplomatik kadronun çalışma esasları ve dokunulmazlıkları 1961 tarihli ‘Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi’nde düzenleniyor. Konsolosluk görevlilerinin durumu ise 1963 tarihli ‘Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’nde ele alınıyor.


BÜYÜKELÇİLİKLERE MUTLAK DOKUNULMAZLIK
1961 tarihli diplomatik ilişkilere dair sözleşme, 29’uncu maddesinde “Diplomatik ajanın şahsi dokunulmazlığı vardır. Hiçbir şekilde tutuklanamaz veya gözaltına alınamaz” hükmünü getiriyor. Bir sonraki 30’uncu madde, “Bir diplomatik ajanın özel konutu misyon binaları gibi aynı dokunulmazlık ve korumadan yararlanır” diyor.

Ayrıca, 31’inci madde “Diplomatik ajan, kabul eden Devletin cezai yargısından bağışıktır” hükmünü tam bir kesinlik içinde ifade ederek mutlak bir dokunulma...