Online bürokrasi

E-devlet üzerinden artık birçok işlemin yapılıyor olması vatandaşlar için hem zamandan hem de paradan büyük tasarruflar sağlıyor. Ancak bazı kurumların hâlâ e-devlet üzerinden ‘online taranmış nüfus kâğıdı’ benzeri taleplerde bulunması yapılmak istenenle sonucun çelişmesine neden oluyor.

KAYIT DIŞI çalışmanın, kayıt dışı çalıştırmanın yanlışlığını tartışmamıza sanırım gerek yok. SGK verilerine göre Türkiye’de, kamu, esnaf ve ücretli çalışanlardan oluşan toplam aktif sigortalı sayısı 22 milyon 280 bin 463 kişi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre kayıt dışı çalışanların oranı ise yüzde 35. Bu oranı düşürmek, çalışanların tümünü kayıt altına almak için teşvik gerekiyor. Sadece daha az prim, vergi indirimi gibi maddi teşviklerden bahsetmiyorum. Özellikle bürokrasiyi azaltacak manevi teşviklere dikkat çekmek istiyorum. Bu hafta Vatandaşın Ekonomisi’nde evde yabancı bir çalışanı olan kendisi de çalışan bir okurumun çalışma izni uzatma öyküsü var. Umarım sesini duyurmuş olurum benzer sıkıntıyı yaşayanların bu sıkıntısına bir an önce çözüm bulunur.

Okurum iki yıl Türkiye’ye gelen bir Gürcistan vatandaşını ev işlerine yardım etmesi ve çocuklarına göz kulak olması için işe almış. Duyarlı her Türk vatandaşı gibi işe aldığı kişinin tüm izinlerini almayı, sigortasını yaptırmayı da ihmal etmemiş. Bana aktardığı bilgiye göre iki yıl önce özellikle çalışma iznini alabilmek için hayli emek ve zaman sarf etmiş. Ama asıl sıkıntıyı iki yıl sonra aynı çalışanının çalışma iznini uzatmak istediğinde yaşamış.

HANGİ KEP’İ ALAYIM
Okurumun başından geçenleri aynen aktarıyorum:

“Çalışanımın çalışma izni mayıs ayı sonunda bitiyor. Bu izni uzatmak için ne yapmam gerektiğini araştırmaya başladım. Çalışma Bakanlığı’nın web sitesinde Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü Çalışma İzin Sürelerinin Uzatımı başlığı altında bir takım bilgiler verilmiş. İşlemin e-devlet üzerinden yapılabileceği belirtilmiş. Ancak bir link yok. E-devlete girdim. ‘Arama’ yardımıyla ilgili linki buldum. İşlem yapmam için bir uygulamaya yönlendirildim. Evde çalışanın iznini uzatmak için bir sekme belirlenmiş. Sekme açıldı. Öncelikle benden işyeri kaydı oluşturmam istendi. Bu kaydı zaten yapmıştım. İki yıldır çalışanımın sigorta primlerini ödediğime göre sistem beni işyeri kabul etmişti. Yine de benden istenen bilgileri adım adım uygulamaya başladım. E-devlet üzerinde tüm bilgilerim kayıtlı olmasına rağmen yeniden bir takım bilgiler girmem, nüfus cüzdanımı taratmam istendi. Hepsini yaptım. Ancak ilerleyemedim çünkü yazılım benden kayıtlı e-posta (KEP) istedi. Yani normal bir e-posta ile ilerlemek mümkün değil. KEP’i aralarında PTT’nin de bulunduğu belirli kuruluşlar veriyor. En yakın PTT şubesine bizzat başvurmak gerekiyor. Ben de mesai saati bitmeden ulaştım. Orada nasıl bir KEP almak istediğim soruldu. ‘Alıcı mı, hem alıcı hem verici mi olacak, büyüklüğü yani kapasitesi ne olacak’ gibi sorularla karşılaştım. Neye ihtiyacım olduğunu bilmediğim için kendime göre bir takım tercihlerde bulundum.

E-İMZA YOKSA OLMAZ
Ertesi gün tekrar sisteme girdim. 35 TL ödeyip KEP de aldığıma göre artık bir sorunla karşılaşmayacağımı düşünerek tüm adımları tekrarladım. Yanılmışım. Son aşamaya geldiğimde sistemden yeni bir uyarı aldım: ‘İşyeri Kayıt/Güncelleme işlemleri e-imza ile yapılmadığından dolayı, bu işyeri adına yeni başvuru yapamazsınız. İşyeri Admin tarafından işyeri bilgilerinin e-imza ile imzalanması gerekmektedir.’

Sistem şimdi de benden e-imza ile onay istiyordu. Ancak benim e-imzam yok. Nasıl alacağımı inceledim. Yeniden PTT şubesine gitmem gerekiyordu. Gittim. 108 TL ödedim ve e-imza formu doldurdum. Fakat e-imzayı alamadım. İmzamın pin kodunun posta yoluyla ve bir hafta sonra bana ulaşacağını söylediler. Size bu bilgileri yazarken henüz pin kodum bana ulaşmamış, ben e-imza ile güncelleme yapamamış özetle başvuruyu gerçekleştirememiş durumdayım. Daha işleme başlamadan ihtiyaç duyulan belgeler, izinler belirtilse, neyi nereden nasıl alınacağımız, ne işe yarayacağı belirtilse inanın çok iyi olur. Basit bir iş için bu kadar bürokrasiye niye gerek var? Çalışma izni uzatma başvurusunun mevcut iznin süresi dolmadan yapılması gerekiyor. Çok zor ama umarım başarırım.”