Özel hastanenin acili SGK’lıdan para alır mı?

OKURUM sabahın beşinde çalan telefonunu açtığında annesinin banyoda düştüğünü, kafasının kanlar içinde olduğunu öğreniyor. Telefonun ucundakiÖzel hastanenin acili SGK’lıdan para alır mı kardeşiyle Bakırköy’de annesinin evine çok yakın olan özel hastanede buluşuyorlar. Acilden içeriye sokulan hasta acil doktorunun karşısına çıkarılıyor. 80 yaşındaki kadının nasıl düştüğü, kullandığı ilaçlar vs bilgiler veriliyor. Sonrasında doktor beyin kanaması riski olduğunu bu nedenle MR çekmeleri gerektiğini belirtiyor. Kan testleri vs yapılacak uygulamalar ile ilgili de bilgi veriyor.

Hasta, hastaneye sokulduğu anda SGK’lı olduğunu yetkililere aktaran hasta yakını okurum annesi için endişeli ama işin maddi boyutunu umursamıyor a an. Nasıl olsa acil durumda özel hastaneye gitmek zorunda kalan bir SGK’lının masraflarını kurum karşılıyor. Ancak iş gereken tedavinin yapılması sonrasında hastane ile helalleşmeye geldiğinde büyük bir sürprizle karşılaşıyor. Tamı tamına 2 bin 612 lira 35 kuruşluk bir faturanın ‘acilen’ ödenmesi isteniyor.

Hasta yakını bu konuda açıklamalar yapıldığını ve acile gelen SGK’lıdan ücret alınamayacağına belirtmesine rağmen kendisinden fatura kuruşu kuruşuna tahsil ediliyor. Yetkililerin açıklaması çok kısa ama içeriği hayli muamma: O işler öyle olmuyor. Hastanız ne yazık ki 32 maddelik acil kriterlerini taşımıyor
Okurum soruyor: Banyoda düşen, kafasında açık bir şekilde kanaması olan, beyin kanaması geçirdiğinden şüphelenilen bir hastanın durumu acil değildir de nedir?

Ben de aynı soruyu Ankara bürosunda konunun uzmanı muhabir arkadaşım Hacer Boyacıoğlu’na sordum. O da yetkililerle konuştu, son yasal düzenlemeleri araştırdı. Sonucu Hacer’in tabiriyle aktarayım: Ortada büyük bir kaos, belirsizlik, ciddiyetsizlik ve fırsatçılık var.

Ne kamuda bu işin içinde olanlar ne de meslek örgütlerinde yöneticilik yapanların konuyla ilgili somut bir bilgisi yok. Söylemde acil hastayı SGK karşılıyor görünse de özel hastanenin kapısından girmenizle durum değişiveriyor. Bu konuda oluşturulan şikayet hatlarına yapılan binlerce başvuru var. Ancak netice yok. Acil sorunu kanayan bir yara ve gittikçe de büyüyor.

YASA NE DİYOR?
Acil servislere gelen hastalardan ücret politikası, 2012 yılında yapılan Sağlık Uygulama Tebliği ile netleştirildi.

Buna göre, herhangi bir sağlık kuruluşu, SGK ile sözleşmesi olsun veya olmasın, acil nedenle kendisine gelen hastadan ne katılım payı ne de ilave ücret alamıyor.

Acil hal de; ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile, ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde, hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlar olarak nitelendiriliyor.

HEMŞİRE RENGİM NE?
2012 yılındaki tebliğde önemli bir değişiklik daha yapıldı ve acile gelen hastalara sağlık sıkıntılarına göre, renk verme süreci başlatıldı. Buna göre acile gelen hastalar, kırmızı, sarı ve yeşil olarak kodlandırılıyor ve rahatsızlığının “yeşil alanda” olduğu belirlenen hastalardan katılım payı ve ilave ücret alınabiliyor.
Ayaktan başvuran, genel durumu itibariyle stabil olan ve ayaktan tedavisi sağlanabilecek basit sağlık sorunları bulunan hastalar, “yeşil alan hastası” olarak değerlendiriliyor. Bu kapsama,

* Yüksek risk taşımayan ve hafif derecedeki her türlü ağrı
* Aktif yakınması olmayan düşük riskli hastalık öyküsü
* Genel durumu ve hayati bulguları stabil olan hastada her türlü basit belirti
* Basit yaralar-küçük sıyrıklar, dikiş gerektirmeyen basit kesiler
* Kronik belirtileri olan ve genel durumu iyi olan davranışsal ve psikolojik bozukluklar giriyor.

Bu düzenlemeler sonrasında uygulama da, şu şekildeki şekillendi:
Acildeki ilk muayene, acil kapsamında değerlendiriliyor, ancak sonrasında doktor yeşil alan tespiti yaparsa, ücretli bölüme geçiliyor. Bunun için hastaya, geri kalan işlemlerin ücrete tabii olduğuna dair bilgilendirme ve gerekli yazılı belgenin imzalatılması gerekiyor.

Bazı kamu hastanelerinde ise, doktor tedavisi yapılmadan, konuyla ilgili görevlendirilmiş hemşirenin sınıflandırmayı yaptığı görülüyor.

ÖRNEK: Kahta Devlet Hastanesinin internet sayfasında yer alan bilgi http://www.kahtadh.gov.tr/shared/gidilecek?pageid=316&id=12
(Ayaktan hasta giriş kapısından giren hastalarımız hasta karşılama elemanları tarafından karşılanıp triaja (renklendirme) yönlendirilmektedirler. Triaj hemşiresi tarafından aciliyetine göre renk kodu verilip yönlendirilmektedirler.)