ZAMAN TUTARSIZLIĞI

Zaman tutarsızlığı nedir? Diyelim ki kilo probleminiz var ve bir diyetisyenle görüştünüz. Diyetisyen size sağlıklı bir kilo kaybı için unlu, şekerli ve yağlı ürünlerden uzak durmanızı söyledi. Ancak iki günlük sıkı diyetten sonra önce bir parça simit, sonra bir dilim baklava derken izlemeniz gereken diyetten giderek uzaklaştınız ve tekrar kilo almaya başladınız. Bu örnekte görülen, kısa vadede karşı koyamadığımız kaçamakların uzun vadede bizi izlemek istediğimiz plandan uzaklaştırmasıdır. Yani kısa vadedeki davranışınız ve uzun vadeli niyetiniz arasında “zaman tutarsızlığı” göstermiş olursunuz. 

Karardan sapmak

İktisatta zaman tutarsızlığı (“time inconsistency”) kavramı benzer bir soruna işaret eder. Uzun vadede ekonominin dengeli büyümesi için alınan kararlardan kısa vadede sapılması anlamına gelir. Ekonomide uzun vadeli sağlıklı büyüme hızı “potansiyel büyüme” hızıdır. Bunu diyetisyenle belirlenen ideal kilo olarak düşünün. Potansiyel büyüme, ülkenin mevcut kapasitesini zorlamaz ve enflasyon yaratmaz. Ancak yukarıdaki örnekte olduğu gibi ekonomi için de kısa vadede karşı konulamayan tercihler vardır. Bunlar, genişlemeci politika uygulanarak ekonominin potansiyeli üzerinde büyümesi ve bunun sonucunda yaşanan istihdam artışıdır.