Mona Lisa tebessümü

LOUVRE Müzesi’nde önünden hızla geçseniz size çok da çarpıcıymış gibi gelmeyecek bu resim, önünde biraz durduğunuzda sizi büyüler. Üzerinde en çok yazılmış olan, hakkında Nat King Cole’un bir şarkı bile söylediği, belki de tarihin en önemli tebessümü vardır dudaklarında. Ve siz ona bakarken o da size bakıyor, gözleriyle takip ediyormuş gibidir Mona Lisa.

Leonardo da Vinci’nin bu şaheseri nasıl yaratabildiği üzerine çok tartışma yapıldı, çok teori atıldı ortaya. En son olarak Walter Isaacson “Mona Lisa’nın bilimsel temeli” üzerine çok kapsamlı bir yazı yazdı. Mona Lisa’nın insanı büyüleyen gizemli bakışı hakkında, “Tabii ki öyle; çünkü Leonardo da Vinci gibi bir dâhi tarafından yapıldı” deyip konuyu kapamak mümkün, ancak bu gizemin, bu tebessümün altında titiz çalışılmış bilimsel bir temel de var. Bahsettiğim yazıda da bu irdeleniyor.

Yazıyı adı geçen nörologların yazılarını da okudum, yaptıkları konuşmaların videolarını da izledim. Ve resmin temeline şimdi biraz inmeye başlayabildiğimi sanıyorum. Biliyorsunuz Leonard da Vincisanatçılığının yanı sıra büyük bir bilim insanıydı. Özellikle insan anatomisi hakkında devrimci yaklaşımları vardı.

Yıllarca Santa Maria Hastanesi’nin morgunda kadavralarla deneyler yaptı. İnsanın kas ve sinir yapısı hakkında keşifleri bulunuyor. Mona Lisa’yı çizmeye karar verdiğinde anatomi bilgisini bu resmine de yansıttı. Özellikle insan yüzünün kas ve sinir yapısı üzerine detaylı çalışmaları var.

İnsan gülümsediğinde dudak yapısının nasıl işlediğini ve beyinle ne tür bir iletişim kurduğunu biliyordu Leonardo da Vinci. İnsanın dudak yapısının, atların burun yapısıyla aynı kas ve sinir sistemi taşıdığını öğrendikten sonra sadece insan kadavrasıyla çalışmakla kalmadı, birçok atın kafa yapısını da inceledi.

Bunun yanında retina üzerine yapılmış çalışmalarının belgeleri var. Öğrendiklerini de sadece Mona Lisa’nın bize bakan gözünü çizebilmek için değil, ona bakacak insanların gözünü de anlamak ve resmi buna göre şekillendirmek için uyguladı.

Bu muhteşem bilimsel bilgiyle dolu olan Leonardo da Vinci, Mona Lisaüzerine tam 16 yıl çalışmış. Dudağına o tebessümü bilimsel olarak