Mülteci almayan hacıyı önemser mi?

Milyonlarca hacı adayına "insan" değil de "turizm istatistiği" olarak bakarsanız ne olur? Olacağı şu; Hac'daki facia gerçekleşir ve çeyrek asırda 3 bin 500 insanın ölmesine yol açarsınız. 
Her yıl onlarca İslam ülkesinden 2 milyon insanın Kurban Bayramı vaktinde Mekke'de toplanıyor olması, son derece akıllı ve dikkatli yönetilmesi gereken operasyon zaten... Suudi Arabistan'ın bunu temin etmek için kaynak sorunu yok. Ama idrak sorunu var. Petro dolarlarını saçacak yer arıyorlar. 
Peki, sorun nedir? Sorun, ülke yönetiminin insana biçtiği değerdir ve bu değer, sıfırayakındır. 2 milyon mülteciye kucak açan Türkiye bizzat başbakanının kaleminden Mekkeve Mina'da izdihamı önleyici tedbir önermiş, bu dahi dikkate alınmamıştı. 
Mina'da şeytan taşlama dönüşü, daima risk taşımıştır. 1990'da El Müeysem Tüneli'ne ters yönden hacı adayları girince 1426 insan, ezilerek ölmüştü. Aylarca yazıldı, çizildi ve tedbir geliştirildiği söylendi. İzleyen yıllar gösterdi ki onlarca benzer facia yaşandı. 
Sadece şeytan taşlama dönüşü mü? 1997'de Mina'da 70 bin çadırın tutuşmasındayüzlerce ölü binlerce yaralı vardı. Kendi aklı yetmeyen, dış akıl kullanmayan daha da önemlisi insana değer vermeyen yönetim, bundan sonraki haclarda benzer faciaların yinelenmesini engelleyebilir mi?