Meclis açılırken Anayasa’da son durum

15 Temmuz’da darbecilerin hedefinde olan TBMM, bugün törenle açılacak.

1 Ekim’de, bir başka deyişle Anayasa’da belirtilen tarihte Meclis’in açılması sembolik açıdan da tarihi açıdan da değerli.

Görülüyor ki bu dönem yapılacak çalışmalar, bu değeri daha da önemli ve anlamlı kılacak.

En önemli başlıklardan biri kuşkusuz anayasa.

15 Temmuz’dan sonra bir araya gelen Ak Parti, CHP ve MHP temsilcileri, mini bir anayasa paketi üzerinde çalıştı.

Ak Parti’den Genel Sekreter Abdülhamit Gül, CHP’den Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan ve MHP’den Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak’tan oluşan üçlü komisyon, çalışmalarına 23 Eylül’de nokta koydu.

Komisyon yedi madde üzerinde mutabakata vardı.

Kritik değişiklikler var

Bu taslak, parti yetkili kurulları ve liderlerin onayına gönderildi.

Taslakla Anayasa’nın 9, 118 ve 138. maddelerinde değişiklik yapılması öngörülüyor.

Bu maddelerdeki değişiklikle, askeri yargı sonlanacak ve Anayasa’da yer bulamayacak.

Askeri yargı kapsamındaki davalar da sivil yargıya devredilecek.

Askeri yargı ve askeri yüksek yargının kalkmasıyla askeri-sivil yargı ayrımı hem ilk derece hem de yüksek yargı düzeyinde kaldırılmış olacak. Ancak askeri disiplin mahkemeleri kalacak.

“Yargı bağımsızlığı” ile ilgili maddelere “yargının tarafsızlığı” ifadesi de eklenecek.

Önemli bir değişiklik de 138. maddenin 3. fıkrasında yapılacak.

Maddenin, “Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisi’nde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz” hükmünü içeren fıkrası, Meclis’in bu konudaki denetim yasağını esnetecek biçimde düzenlenecek.

MGK’yı düzenleyen 118. maddede yapılacak değişiklikle de Jandarma Genel Komutanı MGK’dan çıkarılacak.

HSYK krizi aşılamadı

Paket, hem askeri yargının kaldırılması hem de Meclis’in denetim alanını genişletmesi bakımından önemli.

Ancak asıl hedef olan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısının değiştirilmesi konusunda ise partiler uzlaşamadı.

Oysa, 24. dönemde kurulan Uzlaşma Komisyonu’nda partiler arasında bu konuda uzlaşma sağlanmıştı.

Komisyon, o dönemin aksine HSYK’nın tek kurul olarak çalışması konusunda anlaştı, ancak üye seçim yöntemi nedeniyle istenilen sonuç çıkmadı.

Cumhur-başkanı’nın mı yoksa Meclis’in mi üye seçmesi gerektiği konusundaki uzlaşmazlık, kritik maddenin pakette yer bulmamasına yol açtı.

Liderler karar verecek

Ancak yol kapalı değil.

Meclis’in açılması, kritik önemdeki bazı maddelerin pakete eklenmesi sonucunu da doğurabilir.

Aslında Meclis açılmadan yapılacak bir liderler zirvesinde bazı konuların çözüme kavuşturulması da bekleniyordu.

Askeri yargıdan Anayasa Mahkemesi’ne seçilecek iki üyenin nasıl belirleneceği, Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısının değiştirilmesi, genel seçimlerin 4 yıl yerine 5 yılda yapılması, HSYK’nın yapısı gibi komisyonun gündemine gelen ancak uzlaşılamayan konularda zirveden bir karar çıkabileceği belirtiliyordu.