Bu tuzağa çok dikkat edelim

Türkiye orta gelir tuzağına girdi mi, girmedi mi? Bu konuda farklı ölçütlere göre farklı görüşler var. Kesin olan şey eğer girmemişsek bile girmek üzere olduğumuzdur.

Orta gelir tuzağı basit bir ifadeyle, bir ülkenin kişi başına gelirinin düşük seviyelerden orta düzeye yükseldikten sonra orada takılıp kalmasıdır. Türkiye 2001 krizinin ardından başlattığı reformlar ve verimlilik artışı ile düşük-orta gelir grubundan hızla üst-orta gruba yükseldi ancak orada kaldı. Kişi başına milli gelir 2008’ten bu yana yerinde sayıyor. Şaşırtıcı mı? Hayır. Nedenini anlamak için bazı göstergelere bakmak yeter.

Türkiye’de araştırma ve geliştirme harcamalarının milli gelire oranı son 10 yılda yüzde 1’i ancak buldu. Yüksek gelir grubundaki ekonomilerde bu oran yüzde 3’ün üzerinde. Demek ki onlar kadar Ar-Ge ve inovasyon yapamıyoruz. Bizi bir üst gelir düzeyine taşıyacak katma değerli ürünleri üretemiyoruz.

Okul öncesi eğitimde geriyiz, okullaşma oranı düşük, eğitim kalitemiz yetersiz. Mesleki ve teknik eğitimde çok aşağılardayız. Yüksek gelir grubundaki ülkelerde ortalama 11-12 yıllık örgün öğretim var, bizde 6-7 yıl. Bırakın 25.000 doları bu düzeyde bir eğitimle şu andaki kişi başı gelire ulaşmış olmamız bile bir mucize.