Faizde herkes haklı olabilir mi?

Bir ‘yüksek faiz’ tartışmasıdır aldı başını gidiyor. Konu Türkiye için pek yeni değil!.. Ekonomiyi hızlandırmak, işsizliği azaltmak önceliğimiz

Başbakan Binali Yıldırım geçen hafta bankaların uyguladıkları yüksek faizlerden yakındı. Haklı bir yakınma, faizler çok yüksek. Ekonomiyi yavaşlatıyor, işsizliği artırıyor.

İşin tuhafı, bankacılar da faizin yüksekliğinden yakınıyor. Bu haberin ardından konuştuğum bankacılar, “Başbakan haklı, faizler çok yüksek, düşmesi lazım” dediler. “Neden düşürmüyorsunuz?” diye sorduğumda, kredi verebilmek için yeni kaynak bulmak zorunda olduklarını, mevduat toplayabilmek için yüksek faiz vermek durumunda kaldıklarını, Merkez Bankası’nın bankalara 6 ay öncesine göre 4 puan daha yüksek faizle para verdiğini, Hazine’nin ise eskisine göre daha yüksek miktarda borçlandığını ve artık piyasada para bırakmak bir yana havuzdan nette para çektiğini söylüyorlar. Bankacılar da haklı.

Bir terslik var...

Mevduat sahibine neden yüksek faiz aradığını sorsanız, size tasarruflarını enflasyon karşısında korumak istediğini anlatacak ve mevcut yüksek enflasyon ile kıyasladığında aldığı faizin çok da fazla olmadığını söyleyecektir. Mevduat sahibinin haksız olduğunu söyleyebilir misiniz?

Hazine’ye neden iç piyasadan daha fazla borçlanıp, normalde bankaların kredi olarak kullandırabilecekleri kaynakları çektiğini sorsanız, size kamu harcamalarındaki artış ve bütçe açığındaki genişlemeyi adres gösterip, “Başka ne yapabilirim ki? Hükümet daha yüksek bütçe açığı veriyor, bunları finanse etmek ise bana düşüyor” diyecektir. O da haklı.

Dönüp Merkez Bankası’na “Yıl başında ortalama yüzde 8.30 ile bankalara kullandırdığın parayı neden simdi yüzde 12 ile veriyorsun?” derseniz çok muhtemeldir ki “TL’deki değer kaybının da etkisiyle enflasyon öylesine yükseldi ki hedeften koptu gitti. Benim yasayla belirlenmiş görevim ise fiyat istikrarını sağlamak. Ne yapabilirim?” diyecektir. Haklıdır, bu koşullarda para politikasını kolay kolay gevşetemez.