Hâlâ anlamıyorlar

Neden Cumhuriyet’e ihtiyaç duydular?
Neden alfabeden kadın haklarına kadar devrimlere ihtiyaç duydular?
Hayat dayattı çünkü!
Tarihsel süreç dayattı çünkü! Beklentileri karşılayamayan imparatorluk dönemi 20’nci yüzyıl başında sona erdi; Rus Çarlığı, Avusturya-Macaristan, Prusya, Osmanlı… (Keza: Kimi kağıt üstünde varlığını sürdüren krallıklar ise dört duvar arasına/saraylara “hapsedilip” etkisizleştirildi.)
Sonuçta: Ayrıcalığa dayalı saraylar devri tüm köhnemiş kurumlarıyla birlikte çöktü. Tarih sahnesine -kadınlar dahil- yurttaşlar çıktı; dünya bir kez daha yeniden inşa edilmeye başladı:
– Rusya’da işçi sınıfı Sovyetler Birliği’ni-sosyalizmi iktidara taşıdı.
– Almanya’da parlamenter sistem- serbest seçimler Üçüncü Reich’ı- faşizmi yönetime getirdi.
Peki ya Türkiye?
Aydınlanmacı-halkçı-bağımsızlıkçı “tek adam”, ne sosyalizme ne de faşizme yöneldi. Çok partili hayat denemeleri iki kez başarısızlıkla sonuçlandı.