Mata Hari’den MAH’a...

Önceki gün...

Cumhuriyet’in ilk istihbarat örgütü, MAH (Milli Emniyet Hizmetleri) kuruluşu devlet tarafından kutlandı.

Kuruluşundaki bir isim konusunda tarihimizde az bilgi var:

Walter Nicolai (1873-1947)...

Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya için casusluk yapan ve Fransa’da yakalanarak kurşuna dizilen dansçı Mata Hari’yi bilirsiniz. Uzun yıllar casus olup olmadığı tartışıldı. İkinci Dünya Savaşı bitiminde Alman istihbarat belgelerine el koyan ABD, 1970’lerde yayınladığı Gempp Raporu ile gerçeği teyit etti.

Kod adı “H 21” olan Mata Hari’yi Alman istihbarat örgütü Abteilung III b’ye alan kişi Nicolai idi. (Bu askeri istihbarat örgütünü, -Osmanlı Ordusu’nda 1835-39 döneminde danışmanlık yapan- Helmuth von Moltke 1866’da kurdu.)

CIA raporuna göre, Nicolai casusluk tarihinin önemli kadınlarından (“Matmazel Doktor” diye bilinen) Elsbeth Schragmüller’i de teşkilata alan kişiydi.

Karşınızda; İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1947’de Stalin’in emriyle yakalanan, Moskova’ya götürülüp sorgulanırken ölen, cesedi yakılan ve Donskoy Manastırı’ndaki toplu mezara gömülen bir Alman istihbaratçı var...

Gelelim bizimle ilişkisine:

★★★

Albay Nicolai, Birinci Dünya Savaşı sırasında Alman askeri istihbarat servisi III b departmanı (1913-1918) başkanıydı...

İngilizce, Fransızca, Japonca, Rusçayı akıcı konuşuyordu.

Kurduğu basın ve propaganda ofisinde psikolojik yayınlar yaptı. Fotomikrografi gibi dönem teknolojisinden yararlandı. Vs.

Savaştan sonra emekli edilse de istihbarat görevini gizlice sürdürdü. 1920’de “Dünya Savaşı’nda İstihbarat Servisi, Basın ve Halkın Ruh Hali” ve 1923’de “Gizli Güçler - Uluslararası Casusluk ve Dünya Savaşında Mücadele Etme” adlı iki kitap yazdı...

Yıl, 1925.

Modern bir istihbarat örgütü kurmak isteyen Türkiye’ye, Almanya Ankara Büyükelçisi -askeri istihbaratçı ve biyolojik silahlar konusunda uzman- Rudolf Nadolny, meslektaşı Walter Nicolai’yi önerdi.

Nicolai, ilişkisini diğer ülkelerden gizlemek için Ankara’ya Alman Junkers uçak şirketi çalışanı olarak geldi! Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’ın da aralarında bulunduğu üst düzey devlet bürokrasisi ile görüştü.

Tarih 6 Ocak 1926.

Genelkurmay Başkanı Çakmak’ın imzasıyla, merkezi Ankara ve şubeleri İstanbul, İzmir, Adana, Diyarbakır, Kars’ta olacak MAH kuruldu. Viyana, Kahire, Tahran’da yurt dışı temsilcilikleri oldu.

Merkez binası Genelkurmay içindeydi.

İlk başkanı Yarbay Şükrü Ali Ögel oldu. İlk etapta (Dışişleri kadrosundan) altı kişilik Türk heyeti Almanya’ya giderek Nicolai’den kurs gördü. Üç ay sonra bu kez Nicolai Ankara’ya gelerek daha geniş grubu kursa aldı...

Nicolai ile MAH ilişkisi 1920’ler sonunda bitti. Ekonomi Bakanı Alfred Hugenberg’in kadrosunda danışmanlık görevi üstlendi...