“Minnettarız!”

Bernard Lewis vefat etti.
Ortadoğu ve İslam tarihi konusunda tanınmış tarihçi­lerdendi.
Kimi çevrelerce hep “is­tihbaratçı” görüldü. Bunun sebepleri vardı:
Londra 1916 doğumluy­du. Londra Üniversitesi’n­de “Doğu Sorunu” üzerine çalıştı. Master tezi; “İlk İslami Loncalar” ve dok­tora tezi; “İsmaili Mezhe­bi” oldu. İlk kitabı “İsmailili­ğin Kökeni” 1940’da çıktı.
II. Dünya Savaşı he­men öncesinde “Chatham House” kadrosuna alındı. “Türkiye Uzmanı” kadrosuyla Dışişleri Bakanlığı’nda çalış­maya başladı. Buradan -kendi isteğiyle- Savaş Bakanlığı’nın istihbarat bölümüne geçti. (Arabistanlı Lawrence “ata binmeyi bilmeseydi başarılı olamazdı” diyerek at binmeyi öğrendi!)
Otobiyografik “Tarih Notları/Bir Orta Doğu Tarih­çisinin Notları” kitabında Ya­hudi olarak İngiliz servisinde yaşadığı zorlukları anlattı:
“Britanya istihbaratın­da; Türk istihbaratına yöntemleri geçerliliğini yitirmiş ve örgütleri de ehliyetsiz olduğundan, ortak hedefler açısından bir tehdit oluşturduklarını açıklamak üzere, irtibat maksadıyla bir kişinin gön­derilmesi gerektiğine karar verildi. Ben seçildim ve bu görevi dört gözle beklemeye başladım. Daha sonra üst­lerimiz fikirlerini değiştirdi. (…) Derin bir hayal kı­rıklığına uğradım. Geriye dönüp baktığımda bu göreve beni göndermedikleri için üstlerime içten bir teşekkür borçluyum. Bizim istihbarat servisimizde tam zamanlı profesyonelle, savaş sırasında geçici görevliler arasında açık bir anlaşılmış ve genel olarak kabul edilen bir ayrım vardı. Savaş sona erdiğinde, geçici­ler farklı işlerine geri döndü­ler ve istihbarat işleriyle bir daha hiçbir ilişkileri olmadı. Ama Türklerin bunu anlayıp kabul edecekleri ko­nusunda şüphelerim var. Eğer Türkiye’ye bu tür bir...