Otoriteye kör inanç

Pazar gece yarısı…
Bir hastanenin acil servisine gitmek zorunda kaldık.
İki doktor tetkikleri yapıp, teşhis koyup, ilaç verdi.
Eve dönerken şunu düşündüm:
Hekimlik, otorite baskısının çok güçlü olduğu bir alan. Doktor yargısına -daha kıdemli doktor haricinde- kimse karşı koyamaz. Hekim otoritesine mekanik itaat etmek gelenek halini aldı; reçete sorgusuz kabul edilir oldu.
Çünkü doktor, yaşamsal öneme sahip bilgi sahibi. Ancak…
Doktorun tartışılmaz otoritesi kimi zaman hatalara sebep olmaktadır.
Prof. Dr. Robert B. Cialdini, 2001 yılında “İknanın Psikolojisi” kitabında bir sağlık araştırmasına yer verdi:
– “Araştırmacılardan biri, cerrahi, medikal, pediatrik ve psikiyatri bölümündeki 22 ayrı hemşireye telefon etti. Kendisini hastanenin bir doktoru olarak tanıttı ve koğuştaki özel bir hastaya 20 miligram ilaç (Astrogen) verilmesini istedi.
– “Hemşirenin bu emir karşısında dikkatli olması için dört mükemmel neden vardı:
1) Telefonda verilen reçete hastane kurallarına aykırıydı.
2) İlaç yasaktı; Astrogen kullanılması o tarihte henüz onaylanmamıştı.
3) Önerilen dozaj tehlike yaratacak şekilde yüksek dozdaydı. İlacın kutusunda açıkça ‘günlük maksimum önerilen doz 10 miligram’ yazmaktaydı.
4) Emir hemşirenin telefonda daha önce hiç konuşmadığı, görmediği ve karşılaşmadığı birinden gelmişti…
Sonuç ne oldu?
Hemşirelerin yüzde 95’i ilaç dolabına yöneldi, belirtilen dozda ilacı aldı ve hastanın odasına yöneldi! Bu noktada, gizli gözlemci tarafından durduruldu; deney açıklandı…”
Bu ürkütücü araştırma şunu ortaya çıkardı:
Otoriteye sorgusuz inanç, gözleri/aklı kör ediy...