Afrika kıtasında dengeler değişecek

Afrika’da ne oluyor?
Ne oldu da birden alevlendi?
Birden olur mu!
Kaç yüzyıllık öfke!
Öfkelenmesini bile unutturmuşlardı.
Dünyada dengeler değişiyor. Çok kutuplu bir dünyanın yeni düzeni kuruluyor.
Büyük bir değişimin eşiğinde.
Emperyalist kapitalist sistem krize girdi.
Araçlarına bile sahip çıkamıyor. Her ülkenin siyasetinde, bizimki de dahil bölünmeler yaşanıyor.
Eski düzenin siyasetleri, partileri, partilerdeki kişileri, örgütler, örgütlerdeki ağırlıklar, kararlar… ayrışmaya başladı.

Atlantik’e karşı mücadele yükseliyor.
Bakın yıllardır bize belgesellerden yansıtılan görüntülerle camın ötesinden tanıtılan, vah vah diye izlediğimiz bir deri bir kemik, açlıktan ve susuzluktan kavrulmuş, tam tamlar çalan Afrika’da neler oluyor…
2010’lardan bu yana başladı. Durmayacağı anlaşılıyor.
Nijer, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'nın Afrika stratejisinde kilit bir oyuncuydu.
Burkina Faso, 2022'de tüm Fransız birliklerinin ülkeyi terk etmesini talep etti. Mali, 2022'de 2.400 Fransız askerini sınır dışı etti. Fransa Nijer'de yaklaşık bin 500 asker konuşlandırmıştı. Çoğu Mali'den kovulup sınır dışı edildikten sonra oraya taşınmıştı.
Şimdi sıra Nijer’de.
Esas galiba Fransa’ya ne oluyor, nedir bu başına gelenler diye sormak gerekiyor.
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Nijer’e asker gönderecek karar alamıyor. En fazla ortak anlaştıkları nokta “ancak son çare olabilir”…
ECOWAS’ın başkanı Nijerya Cumhurbaşkanı Bola Tinubu’nun, Nijer'e askeri müdahale için birlikleri seferber etme önerisi kendi ülkesinde de Nijerya senatosu tarafından reddedildi. Nijerya yönetici sınıfı içinde de derin bölünmeler olduğu yazılıyor.
Geçen hafta cumartesi günü Nijerya’nın Kano eyaletinde askeri müdahale tehdidine karşı gösteriler düzenlendi.
Gençler, "Nijerler bizim kardeşimiz, Nijerler bizim ailemiz" ve "Nijer bizim, savaş istemiyoruz, Nijer'e karşı savaş haksızdır, batılı güçlerin bir komplosudur" sloganları attı.
Zaten Afrika’da etnik kökenler ülkeler arasında birbirine girmiş durumda. Hele sınır bölgelerinde… Sömürgeciler milletleşmelerine izin vermemiş.
Sınırlar her yerde yaptıkları gibi rasgele çizilmiş.
Bir askeri müdahale sarsıntısı Nijerya’yı da sarsar… o da ayrı bir “eski sömürge” gerçeği.

Nijer’de ve bölgede, özellikle gençler arasında Fransız emperyalizmine karşı mücadele diye görülüyor. Burkina Faso, Mali, Gine ve Senegal’de daha yaygın.
Gösterilere on binler katılıyor.
Tüm kıta nüfusunun yüzde 60'ından fazlasının 25 yaşın altında olduğu da unutulmamalıdır.
Ateş bütün Afrika’yı sarabilir.
Fransa’ya karşı müthiş bir tepki var.
Batı Afrika ve Sahel’in en sıradan ülkesinde bile Fransızca baskılı tişört bile kazara giyemezsiniz. Başınıza geleceklerden siz değil, elbette Fransa sorumludur.

Güya bağımsızlıklarını almışlar ama Fransa yakalarından hiç düşmemiş ki! Bütün zenginliklerine hükmetmeyi sürdürmüş.
Onlarca yıldır on dört Batı ve Orta Afrika ülkesinin milli birikimi Fransız Merkez Bankasındaydı... 2020’de anlaşmalar bitti güya ama uygulamada değişmedi. Fransa’nın her yıl Afrika ülkelerinin yaklaşık 500 milyar dolarlık parasını tuttuğu tahmin ediliyor. Üstelik Afrika ülkelerinin bu paraya erişimi yok. Eski sömürgeler döviz rezervlerinin yüzde 65'ini Fransız Merkez Bankası'na, yüzde 20'sini de finansal borçlara yatırmak zorunda bırakıldılar.
Yalnızca yüzde 15'ine erişimlerine izin var. Eğer daha fazla isterlerse kendi paralarını Fransa'dan ticari kapsamda ödünç almak zorundalar.

Doğal kaynaklarının nasıl yağmalandığı ve hâlâ nasıl kitabına uydurulduğu konusuna hiç girmiyorum.
Sömürgeci ilişkisi orada sürdü.
Uganda petrolümü ben kendim çıkarayım diyecek oldu. Kafasına bir eşcinsellik sopası yedi. Vay efendim sen nasıl öyle eşcinselliğe karşı mücadele yasası çıkarırsın! ABD Dışişleri Bakanlığı, Dünya Bankası ne alakaysa… devreye girdi. Krediler kesildi, vizeler kalktı.
Niye ki?
Uganda’nın eşcinselleri ABD için o kadar mı kıymetli… Nerde… Hastalık yayar diye ülkelerine bile sokmazlar…
Kıymetli olan doğal kaynaklar.
Ve de vur ensesine al lokmasını tipi insan yaratmak.
Uganda’da Cumhurbaşkanının yanıtı ilginçti:
“Biz yine de kalkınacağız!”
Çoğu Afrika ülkesinin zaten doğru düzgün bir silahlı gücü olamadı da olan da teknolojik ve donanım açısında eski sömürgecilerine bağımlı olduğu için bağımsız karar verebilme şansı yok.

Afrika ülkelerinin hemen hepsinde resmi dil zaten sömürgecilerin dili. Kabile dilin aynı olsa bile, ayrı sömürgeci efendiye sahiptiysen resmi dilin farklı olabilir. Önemli olan sömürgecinin seninle anlaşabilmesi.
Neden, diye bir soru saçma elbette.
Mart 2008'de eski Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, "Afrika olmadan, Fransa Üçüncü Dünya ülkesi düzeyine düşecek." demişti.
François Mitterrand da, “Afrika olmadan Fransa'nın 21. yüzyılda tarihi olmayacaktır” gerçeğini saptamıştı.