Türk Devriminin tasarımına tanıklık etmiş bir ülkedeyiz

Çeklerin Thomas Masaryk, Edouard Beneş ve Rastislav Stefanik liderliğinde Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru başlayan Avusturya-Macaristan İmparatorluğundan bağımsızlık mücadelesi 28 Ekim 1918’de Cumhuriyet’in ilanıyla sonuçlandı. Mustafa Kemal de daha genç bir generalken hastalığı nedeniyle tam da bu süreçte 10 Haziran 1918 Pazar gününden 27 Temmuz 1918 Cumartesi gününe kadar Karlsbad’da kalmıştı. Devrim heyecanı zaten onu da sarmıştı. 6 Temmuz gecesi onu yemeğe çağıran Emin Beyin eşi dans edenleri seyrederken “Bu hayatın bizde yerleşmesi ne kadar zor…” deyince şu yanıtı vermişti:

Benim elime büyük yetki ve kudret geçerse. Ber sosyal hayatımızda arzu edilen inkılâbı bir anda bir coup ile tatbik edeceğimi zannederim..

Daha sonra kadınlar, evlilik, eşitlik üzerine uzun uzun düşüncelerini söyler.

Konuşma sonunda şöyle biter:

“Kısacası, netice: Bu kadın meselesinde cesur olalım. Vesveseyi bırakalım. Açılsınlar onların dimağlarını ciddi bilim ve fenle süsleyelim. İffeti, fenni sağlıklı olarak açıklayalım. Şeref ve haysiyet sahibi olmalarına birinci derecede önem verelim.” (Atatürk’ün Bütün Eserleri, C.2, s.188-190) Hemen her akşam toplumsal ve siyasi meseleler üzerine önemli hem Türklerle hem de yabancılarla tartışmalar yapmıştı.

Kısa bir süre sonra Mustafa Kemal Paşa, Milli Mücadelenin ve yeni Türkiye Devletinin artık başındadır. 1923 yılında Çekoslovakya, Bern Büyükelçisi ve Milletler Cemiyeti’ndeki temsilcisi Rober Felbder’i, Türkiye ile dostluk antlaşması imzalaması için görevlendirdi. Felbder, Lozan Konferansı’nda Hariciye Vekili İsmet Paşa’yla görüştü. Türk heyeti antlaşmayı, konsolosluk ve ticaret anlaşmalarını da ekleyip İstanbul’da imzalamak istedi. Lozan Konferansı’ndan sonra Türk hükümeti ticari ilişkilerini de geliştirmek için konsolosluklar açmaya başladı.