Allah’ın kudretine şehadet eden diller

Çorum Sungurlu’dan Nabi Bey: “Yirmi İkinci Söz’ün Mukaddimesinde geçen ellibeş lisan nedir?”
HER ŞEY ALLAH’A ŞEHADET EDİYOR

Mesnevi-i Nuriye’de, âlemin büyük bir kitap olduğunun, bu büyük kitabın her cüz’ünün, bütün yazılarıyla, fasıllarıyla, sayfalarıyla, satırlarıyla, cümleleriyle, harfleriyle, Allah’ın varlığına ve birliğine şehâdet etmekte olduğunun ifade edildiğini dünkü yazımızda belirtmeye çalışmış; bizi Allah’ın varlığına ve birliğine götüren dillerden ve delillerden 23 tanesini zikretmiştik.

Bugün kaldığımız yerden devam edelim:

24-Dağınık, beceriksiz ve bilinçsiz sebeplere verilmeyecek kadar eksiksiz düzenlenen sebebe bağlı düzgün neticeler.

25-Kâinâtın her sayfasında pek büyük bir îtina ve dikkat ile eşyanın nakış nakış işlenmesi.

26-Dilediğini yapma gücüne sahip insan elinin, kendi fiillerinde ancak yüzde bir etkinlik sahibi olması.

27-Sebepler içinden en geniş tercih gücüne sahip olan insanın, en âdi fiillerinde bile yüzde doksan dokuz tasarrufun kendisinden başkasına, Yaratıcısına ait olması.

28-Bütün kâinâtın, Allah’ın bütün isimlerine ayna teşkil etmesi ve şehâdet etmesi.

29-Bütün kâinâtı top yekun ve her şeyi ayrı ayrı saran umûmî ve husûsî hikmetler.

30-Her şeyi umûmî ve husûsî hikmetlerine sevk eden yüksek irade.

31-Her şeyi umûmî ve husûsî hikmetleriyle tayin eden sonsuz ilim.