Mânâ-yı ismî ile sevmenin zararları

Nuri Bey: “Ulemayı mânâ-yı ismî ile sevmenin zararları nelerdir?”
İSİM KENDİSİ İÇİN VARDIR

Mânâ-yı ismî ile mânâ-yı harfî, Arapça Nahiv ilminde, yani Arapça gramerinde iki önemli kavramdır.

Bediüzzaman bu gramer kavramlarını birer tevhid kavramı haline getirmiş, kâinatı Allah hesabına konuşturmuştur.

Nahiv ilminde ismin tanımı şöyle yapılmıştır: “Mânâsı kendisini gösteren şey.” Harfin tanımı da şöyledir: “Mânâsı başkasını gösteren şey.”

Yani gramerde harf isme hizmet ediyor. Yani harf isim için vardır. İsim ise kendisini gösteriyor. Yani isim kendisi için vardır. Meselâ Ali ismi, Ali’yi gösteriyor. Fakat Ali isminde bulunan üç harfin her üçü de kendisi için değil, Ali ismi için vardırlar.

AYNAYA AYNA İÇİN BAKILMAZ

Bediüzzaman bu kavramları ayna misali ile açıklıyor.

Aynaya camı görmek için bakarsan camı görürsün. Aynada kendini, dolayısıyla görürsün. Aynaya ayna için bakmak mânâ-yı ismî ile bakmaktır. Başkası için bakmak ise mânâ-yı harfî bakışıdır. Ayna kendi başına bir değer ifade etmez.

Aynaya kendi güzel simanı görmek için bakarsan, ayna seni gösterir. Mânâ-yı harfî bakışı budur. Aynaya değer katan bakış bu bakıştır.