Hacda facia

SEBEP sadece izdiham olabilir mi? İki milyon insan hac yapıyorsa bunun güvenli bir şekilde icra edilmesini organize etmek, akışını düzenlemek ve denetlemek 'rasyonel' bir iştir.

Bu sene hacdaki izdihamda 753 kişi, ezilerek, boğularak öldü. Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, "o insanların sevk ve idaresinden sorumlu olanların ciddi ihmalleri var" dedi. Tanıklar Suudi polisinin izdihama yol açan yanlışlarını anlatıyor.
Suudilere bakılırsa okuryazarlığı bile olmayan Afrikalı hacı adayları sebep olmuş! İki hafta evvel 107 hacı adayının öldüğü vinç kazasının da sebebi rüzgârın şiddetli esmesiydi! Teknik inceleme vincin denge ağırlıkları konulmadığı için devrildiğini gösterdi...
Teknik inceleme son faciada da en azından organizasyon ve yönetim hatalarının olduğunu gösterecektir.

25 YILDA 3.500 ÖLÜ

Hac sırasında meydana gelen 'kazalarda' 25 yılda 3 bin 500 kişi ölmüş! En büyük facia, 1990 yılında hacıların tünelde sıkışmasıyla 1426 kişinin yine sıkışarak, ezilerek ölmesiydi.
Demek ki, bir "geliyorum diyen kazalar" dizisi var. İlk kazadan sonraki kazalar öngörülebilirdi, "tecrübe" yani deneysel, bilimsel gözle incelenerek tedbir alınabilirdi. Hac kotası güvenlik durumuna göre daha dar da tutulabilirdi.
Fakat öngörmek, tedbirini planlamak, uygulamak, denetlemek ve hareketi organize ancak modern rasyonel ve teknik zihniyetle mümkündür. Elbette Suudiler de bilimsel ve teknik verileri kullanıyorlar, fakat bunun yetersiz olduğu bellidir.
Trafik kazalarına bakın... Aynı marka arabalar, aynı standartta yollar olsa bile insani davranış bozuklukları yüzünden az gelişmiş ülkelerde trafik kazaları çok daha fazla.

BİLİMSEL VERİLER

Bu noktada temeldeki devasa problem karşımıza çıkıyor: Az gelişmişlik...
Sadece modern altyapı tesislerinin ve araçların yetersizliği değil... Daha önemlisi, zihniyetteki ve insan davranışlarındaki az gelişmişlik...