Halil İnalcık

HALİL İnalcık en büyük tarihçimizdir.

Dünyada da en saygın Osmanlı tarihçisidir. TV’lerde hayat hikâyesi anlatıldığı için ben merhum hocamızın tarihçiliği üzerinde duracağım.

Evvela en az 80 yıl boyunca arşivlerde ve literatürde araştırmalar yaptı. Kendisinin dediği gibi “cumartesi, pazar günleri bile tatil yapmadan” bütün ömrünü tarihe adadı. Arşivlerde binlerce belgeyi incelediği gibi, başta sosyoloji ve hukuk tarihi olmak üzere akraba bilimlerde uzmanlık derecesinde bilgi sahibiydi.
Kendi araştırmalarına da gömülmemiş, önde gelen dünya üniversitelerinde dersler vererek ve araştırmalar yaparak ufkunu genişletmişti.

Gerçek bir bilim insanı olmak için nasıl bir enerji ve ufuk gerekiyor, görüyor musunuz?

EKONOMİK VE SOSYAL TARİH

Bizim eski usul siyasi tarihten “ekonomik ve sosyal tarih”e geçişimiz merhum Ömer Lülfi Barkan’la başladı, Halil İnalcık’la bugünkü seviyesine ulaştı. Kendisi de Ömer Lütfi Barkan’ın izinden gittiğini söyler.

En büyük Türk tarihçisi İnalcık, en büyük Fransız tarihçisi Fernand Braudel’in metodunu da zenginleştirerek bizim tarihimize uyguladı. Bir yazımda ondan “Bizim Braudel’imiz” diye bahsetmiştim. Bundan duyduğu memnuniyeti anlatan mektubunu değerli bir anı olarak hâlâ saklarım.

Bu tarih anlayışını hocamızdan aldığım verilerle basitçe anlatmak isterim.

Kanuni Süleyman 1533’te Fransa kralına iki parti halinde 1 milyon 100 bin akçe yardım yaptı; Alman imparatorluğuna karşı Fransa Osmanlı’nın müttefikiydi.

O sırada bütün dünyada tarım ekonomisi geçerliydi, Osmanlı tımar sistemi hem toprak mülkiyetini hem tarım ekonomisini güçlü devlet yaratacak şekilde düzenlemişti.