İtaat...

HUKUK fikrine ne kadar değer veriyoruz? Birçok sorunumuzun anahtarıdır bu soru.

Prof. Ayşe Kadıoğlu ve arkadaşlarının yaptığı “Vatandaşlık Araştırması”nda bu açıdan dikkate değer bulgular var:

- Toplumun yüzde 64’ü devlete karşı sorumluluklarının haklarından önce geldiğini söylüyor.

- Toplumun yarısı askerlik görevini yapmayanların temel vatandaşlık hakları olmaması gerektiği görüşünde.

- Toplumun yüzde 61’i de devlete karşı vatandaşlık görevini yerine getirmeyenlerin sağlık ve eğitim hizmeti almasına karşı olduğunu belirtiyor!

‘OTORİTE EKSENLİ’

Bu veriler “vazife şuuru” yüksek yani işbölümü gelişmiş, profesyonelleşmiş bir toplum olduğumuzdan ziyade “itaatkâr” bir toplum olduğumuzu gösteriyor.
Bunun hukuk hayatımıza yansıması, anayasa teorisindeki terimlerle “hak eksenli” bir hukuk anlayışı yerine “otorite eksenli” bir hukuk ve yönetim anlayışı yaratıyor.

Devlete karşı görevlerimiz birinci, haklarımız ikinci planda ise devleti yöneten iktidar sahipleri de bizlerin hak ve hürriyetlerimizden önce kendilerine karşı sorumlu davranmamızı bekler.

Eleştiri, hele de protesto otoritelerin sert tepkileriyle karşılaştığı gibi aşağıda da geniş bir zemin bulmaz. Aynı araştırmaya göre toplumun ancak yüzde 12’si haklı gördüğü bir “protesto eylemine katılabileceğini” söylüyor.

PARTİ TABANLARI

Araştırmaya göre bu kültürün en güçlü olduğu partiler AK Parti ve MHP’dir. Terörle mücadele ederken hukukun çiğnenebileceğini söyleyenlerin parti tabanlarındaki oranı AKP’de yüzde 69, MHP’de yüzde 65, CHP’de yüzde 43, HDP’de yüzde 35’tir.

Bu tablo HDP’nin demokrat olduğunu göstermez. PKK eylemleri sorulsaydı, hukukun çiğnenmesini onaylayanların oranı çok yüksek çıkardı.
Hukuka dayalı meşruiyet kültürünün, bireysel hak ve özgürlükler anlayışının yeterince gelişmediği toplumlarda değer yargıları ve davranışlar siyasi ve doğal aidiyetlere göre oluşuyor. Ataerkil kültürlerin çok belirgin bir özelliğidir bu.

Hukuk ancak “bizden yana” olduğunda iyidir! Hukuk “tarafsız hakem” olarak saygı görmez.