Bir ‘saray-gösterisi’ olarak zikir

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi içerisindeki camide gerçekleştirilen toplu zikir dün gündeme geldi. Kadirilikle Rufailiğin buluşmasından çıkan Galibî tarikatı şeyhi Ali Yetkin Şekerci yaptırmış zikri... 1000 kişinin katıldığı kaydediliyor.

Taze taze değerlendirelim!..

Söylenebilecek ilk söz, bunun tören ya da ayin (ritüel) olmayıp bir gösteri yani “şov”dan ibaret olduğudur. Bu doğrultuda da videodan izlediğimiz kadarıyla konuşmak gerekirse zikirden murat edilenin böylesi bir performansla sağlanabileceğini düşünmek mümkün değil. Niçin böyle olduğunu netleştirme yolunda biraz bilgi aktarımı kaçınılmaz.

Zikir, bir ritüeldir. Ritüel çok önemli, çünkü onun aracılığıyla din, hayata geçer, somutluk kazanır, ete-kemiğe bürünür. Zikir ritüeli de alâkalı olduğu tasavvufî ekolün İslâm anlayışının fiiliyata geçmesini sağlar. Bu nedenle de tasavvuf pratiğinin merkezinde yer alır ve onun kurumsal karşılıkları, teşkilatlanmış formları olan tarikatların da temel etkinliğini oluşturur. Tarikatı ayırt eden en önemli ölçüt zikirdir. Zikir yoksa tarikat yoktur. Zikir, tasavvuf ve tarikatın temel amacı olan “Allah ile bağ kurma” mistik arzusunun gerçekleşmesine vesiledir.

Ama bunun için önce yapılması gereken de “nefs”in insandaki kibrini kırmaktır. İnsanda tüm kötü niyet, istek, his ve davranışlara neden olan doğal-biyolojik güç olarak tanımlanabilecek nefs, dinîtasavvufî çerçevede Şeytan’dan bir parça olarak değerlendirilir. Nefsin akla odaklı olduğuna, onu hâkimiyeti altına almaya çalıştığına inanılır. Buna mukabil insanda Allah’ı temsil eden ruh, kalpte yerleşiktir. Tasavvufun amacı da ruhun insanda nefsin (yani fiziksel-dünyevî arzuların, itkilerin, heveslerin, hırsların) kıskacından kurtulup Allah’a doğru özgürce hareketini sağlamaktır. İşte zikir bunun için yapılır. Amaç, nefsi alt etmek, ruhu özgürleştirmektir. “Kalbi, Şeytan’ın saldırısından korumak için” yapılabilecek tek egzersizdir zikir...