Elhamra kararnamesi Yahudiler ve mücahit Hamas

31 Mart 1492 tarihinde İspanya’da Elhamra Kararnamesi ile orada bulunan Yahudilerin 31 Temmuz’a kadar ya ülkeyi terk etmeleri ya da Hristiyan olmalarının istendiğini tarihsel kaynak ve anlatılardan biliyoruz.

Bu baskı karşısında İspanya’yı terk ediyorlar. Önce Kuzey Afrika kıyılarına gidiyorlar. Burada uzun süre yaşayamıyorlar. Osmanlı İmparatorluğuna müracaat ediyorlar.

Osmanlı İmparator’luğunda Sultan II. Bayezid bulunuyor. 1492’de İspanya Yahudileri, ardından da 1497’de Portekiz ve İtalya’daki Yahudiler, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kabul ediliyor.

İspanya’dan gelen Yahudiler, daha çok Selanik, İzmir ve İstanbul’a yerleşiyor. Çanakkale’ye 15, Gelibolu’ya 20 aile geliyor. Gelibolu o sıralarda ayrı bir statüde. Paşa Sancağı’na bağlı.

Yahudilerin, İspanyolca bilmeleri, Akdeniz ticaretinde Venedikliler ve Cenevizlilerin etkisi olması sebebiyle ticaret konsolosu olarak görev yapmışlar. Sonra çeşitli meslekler edinmeye başlamışlar. 18.yy’da Selanik’teki dokuma endüstrisinde sorunlar ortaya çıkınca İzmir’e ve Çanakkale bölgesine yerleşmişler.

Yahudi halkı manifaturacılık yaparak ticareti canlandırmıştır. O nedenle Çanakkale 1970’lere kadar Yahudi tüccarların elindedir. Bu tüccarlar İstanbul yerine İzmir’de ticaret yapıyorlar, bu çok dikkat çekici bir husustur. O nedenle denilir ki Çanakkale’nin Yahudi tüccarlarının patronları İzmir’dedir.