Cumhuriyet ve demokrasi

Cumhuriyet kavramının çok iyi anlaşıldığını söyleyemeyiz; buna rağmen Cumhuriyetin kurucuları ne yapmak istediklerini nasıl bir siyasal rejim değişikliği yaptıklarını elbette çok iyi biliyorlardı. Tarih içinde yaşayanlar için, özellikle süreçte bizzat rol alanlar açısından değişimin kendisi bilakis bilinç üretir. Bunun için tarihi yapanlar bu değişim karşısında susup kalmazlar, aynı zamanda yaptıkları işi yorumlayarak bu bilincin taşıyıcısı olduklarını da ortaya koyarlar.

Gazi Paşa ve arkadaşlarının farkında oldukları olaylardan biri belki de en önemlisi ‘İmparatorluklar Çağının’ kapanmasıdır. Düşünün Birinci Savaş’la birlikte dünyanın bütün imparatorlukları tarih olmuşlardır. British Empire yani İngiliz İmparatorluğu’nun ayakta kalması bir yana genişlemesi ise, tamamen bu sömürgeci gücün emperyalizme evrilmesinin sonucudur. Elbette Osmanlı İmparatorluğu ne sömürgeci olduğu ne de emperyalizme evrilecek bir ekonomik/politik yapıda olmadığı için böyle bir değişimden uzak bulunmaktaydı; tam tersine emperyalist saldırıya maruz kalmıştı.