İslam, toplumsal gelişmeyi nasıl etkiledi?

İslam ülkelerinde ortaya çıkan sorunlar dönüp dolaşıp aynı soruların tekrar sorulmasına neden olmaktadır. İslam ülkelerinin büyük ölçüde 17.yy. diye tarihlenebilecek bir zamandan sonra geri kalmışlığını neyle açıklamak lazımdır? Burada DEAŞ, FETÖ gibi uluslararası mücadelelerin bir uzantısı olarak daha çok istihbarat örgütlerinin kullandığı, onlarla irtibatlı bulunan kriminal örgütleri kastetmediğimi fakat onların ürediği zihniyet yapısını da işin içine dâhil ettiğimin altını çizmek isterim. 

“Üzerinde durmaya çalıştığım sorulardan biri, İslam’ın bir din olarak, bu ülkelerin geri kalmışlığıyla veya zihniyet olarak özgür düşünceye, bilimsel gelişmeye uzaklığı arasında bir irtibat kurulup kurulamayacağı meselesidir.” 

Sosyal bilimlerin temel kabulüne göre, toplumsal gelişme sürecini, toplumun motivasyonunu organize eden inançları, dinleri hatta ideolojileri görmezden gelerek açıklamak mümkün değildir fakat toplumsal kurumları, bu kurumlar arasındaki etkileşimleri,