AYM, Anayasamız artık yok mu demek istiyor

ORTALIK toz duman içindeyken AYM'nin CHP'nin başvurusu üzerine aldığı kararı yeterince ilgi görmedi.
AYM bu kararıyla sadece OHAL KHK’larını denetleyemeyeceğini belirtmiş olmadı, Anayasasız bir döneme girdiğimizi ilan etti. Evet artık AYM sayesinde Türkiye’nin bir anayasası yok. En azından OHAL süresince. Ama şöyle de düşünülebilir; eğer OHAL süresince Anayasa yoksa, hükümetin her sıkıştığı durumda OHAL ilan edebileceği ve bu da denetlenmediğine göre aslında olağan dönemde de artık Anayasa’nın olmadığını söyleyebiliriz.

AYM, anayasasızlığı meşru kılan kararını şöyle gerekçelendiriyor: Anayasa’nın 148. maddesi “Ancak, Olağanüstü Hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnamelerin şekil ve esas bakımından anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesi’nde dava açılamaz”. Eğer daha önce yaptığım gibi bir hükmün OHAL KHK’sı olup olmadığına bakarsam, esas denetimi yapmış olurum. Bunu da 148. madde yasaklıyor. Mahkeme 148. maddedeki bu bir cümleye verdiği mutlak değerle tüm Anayasa’yı işlevsiz kılıyor.

Çünkü bir anayasanın varlık sebebi erkler arası ilişkiyi düzenlemek ve temel hakları güvence altına almaktır. Oysa KHK’lar denetlenemediği takdirde anayasanın tümü işlevsiz kalır. Anayasa’nın 4. maddesine göre “Anayasa’nın 1. maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2. maddesindeki Cumhuriyet’in nitelikleri ve 3. maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.”

Bir KHK ile bunun değiştirilmesini engelleyen ne var?

Canım olmaz öyle şey demeyin, Anayasa’nın 130/7 ve 129/2 hükümlerine bakın, KHK’larla nasıl geçersiz kılındıklarını göreceksiniz.

Oysa AYM’nin yapması gereken lafzi yorum değil, sistematik yorum yöntemini kullanarak Anayasa’nın herhangi bir hükmünün Anayasa’nın bütününü ortadan kaldırmaya yol açacak şekilde yorumlanamayacağını söylemek olmalıydı. Olağan bir yasa, kendini belirli bir dönem geçersiz kılacak bir hüküm içerebilir. Ama kurucu olan anayasa böyle bir şey yapamaz. Yaparsa, sadece kendini değil bütün hukuk sistemini ve dolayısıyla devleti çökertir. AYM, 148. maddenin bunu yaptığını düşünüyor. Anayasa’nın bir yerine sıkıştırılmış bir cümleyle bütün Anayasa’yı imha ediyor.