Bakü-Tiflis-Kars projesinin gerideki kahramanları kimdir

Bu Türkiye Cumhuriyeti’nin en stratejik yatırımıdır diyebiliriz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Başbakan Binali Yıldırım ve AKP iktidarını kutlamak gerekiyor.

İsterseniz biraz başa dönelim. Daha önce yazdığımız gibi projenin 1991-1997 yılları arasındaki DYP-SHP ve Refahyol, ANASOL-D ve DSP azınlık iktidarının siyasetçi ve bürokratlarını da bu konuda çok emek verdikleri için unutmayalım ve teşekkür edelim.

1991 için bir hatırlatma yaparsak... Nahçıvan Başbakanı Prof. Dr. Beycan İbrahimoğlu dönemin TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk ile görüşmesinde, Nahçıvan-Türkiye arasında demiryolu ve karayolu köprü yapımını önerdi. Türkiye bildiğiniz Aralık-Dilucu arasındaki ‘Umut Köprüsü’nü yaptı.(Turgut Özal, Mesut Yılmaz, Süleyman Demirel, Ekrem Pakdemirli, Biltekin Özdemir ve Metin Işık’ın da katkısıyla...)

Nahçıvan, Türkiye tarafından enterkonnekte sistemine dahil edildi. Tabii ki Nahçıvan, demiryolunu yapamadı. (Bunun maliyeti yüksekti; harcamaların bir kısmını Türkiye üstlendi.) Bu süreç içerisinde İbrahimoğlu, Türkiye’ye yerleşti ve Ermenistan’ın Karabağ’ı işgalinin uzadığını görünce Türkiye’ye Ahıska Özerk Bölgesi (Gürcistan) üzerinden Kars-Tiflis-Moskova üzerinden, Ortaasya-Çin demiryoluna entegrasyonunu önerdi. Demiryolunun yanında doğalgaz ve petrol boru hatlarını, aynı zamanda demiryolu kanalıyla korumayı amaçlıyordu. Olmadı, bugün de gerçekleşemedi.

1996-98’lere gelindiğinde, bu projeyi başından beri izleyen Karslı, gazeteci kökenli İstanbul milletvekili Metin Işık projeyi sahiplendi. TCDD Genel Müdür Yardımcısı Tayyar Hindistan, projenin teknik bölümünü yönetti. Merhum Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir ve Işın Çelebi, projeye siyasi destek verdiler. O zaman başbakan sırasıyla Tansu Çiller, Necmettin Erbakan ve Mesut Yılmaz idi. Ancak Gürcistan, ‘hat Ermeni bölgesinden geçiyor, ray uzunlukları ve genişlikleri uymuyor’ bahaneleri ile projeyi savsaklamak istedi. Vagonlarda yapılan ayarlamalar Hindistan’ın gayretiyle genişlik sorunu çözümlendi. Uzun ray imal etmesi için Karabük Demir Çelik, 1 TL karşılığında Hak-İş’e bağlı bir sendikaya devredildi. İhaleyi Öztaş firması aldı. Ancak, tahminen 167 km’lik demiryolu ihalesi Güneş Taner döneminde iptal edildi. Proje bunun üzerine rafa kaldırıldı. AKP iktidara gelince... Ulaştırma Bakanı olan Binali Yıldırım, Erdoğan’ın talimatıyla projeyi raftan indirdi; projeyi yürüten bürokrat da Tayyar Hindistan gibi Karslı olan Ahmet Arslan, önce teknik adam olarak hizmet verdi, Binali Yıldırım’dan sonra da Ulaştırma Bakanı olarak projeyi devreye soktu. (Bu arada, AKP’nin adını değiştirdiği DHL’nin bürokratlarını da hatırlayın)

Pekin-Londra hattı gibi ‘şahaser’ bir proje 3. boğaz köprüsündeki demiryolu hattının hizmete girmesiyle daha da işlevsel bir hal alacaktır.