Medeniyet, ‘civilization’a karşı….

Yazımın daha başında medeniyet ve civilization arasında bâriz bir fark olduğunu ve Türkçe’ye ve “medeniyet” kelimesini bu haliyle kullanan İslâm kültürünün bütün dillerine “civilization” olarak çevirmenin hatalı olduğunu söylemek istiyorum. Kelimeler ve kavramlar, hayatın ve kültürün içinde o hayatı yaşayanlar tarafından bulunup kullanılır ve hayata geçirilir. Her kelime ve kavramın, yaşanılan hayat tarzı ve kültürü içinde bir karşılığı ve mânâsı vardır. Bu bakımdan önemlidir. Biz Müslümanların hayat tarzı, tarihi ve kültürü, hıristiyan batılılardan oldukça farklıdır. Hıristiyan batılının kendi hayat tarzı ve kültürü içinde ürettiği kelime ve kavramları birebir kullanmamız ya da sadece bizim hayat tarz ve kültürümüzün ürettiği ve bizi anlatan kelime ve kavramları -ki batı dillerinde karşılıklarının olması mümkün değil- batı dilleri içinde anlamca yakın olduğunu düşündüğümüz bir kelime ile ifade etmemiz bizi yanlışlara götürebilir. Medeniyet kelimesinin “civilization” olarak çevrilmesi bu bakımdan yanlıştır. Çünkü medeniyet ve civilization, iki farklı hayat tarz ve kültürünün ortaya çıkardığı iki farklı kelimedir. Medeniyeti civilization olarak çevirir ve kullanırsak, bunu okuyan bir batılı, medeniyet ile kasdettiğimiz şeyin kendi tarih, hayat tarzı ve kültürü içinde üretilen “civilization” ile aynı olduğunu, yine bir Müslüman okuduğu zaman da civilization kelimesinin medeniyeti karşıladığını düşünebilir. Bunlar, yanıltıcı sonuçlara götürebilir. Hıristiyan ve Müslüman dünya ve kültürlerin ürettiği kelime ve kavramlar, kendi dünyalarının ürettiği kelime ve kavramlardır. Meselâ “hadis” veya “sünnet” kelimelerinin İngilizce’de tam karşılığı yoktur. Bu kelimeleri sadece İngilizce telâffuza uygun olarak “hadith” veya “sunne” olarak yazıp kullanabiliyoruz. Aynı şekilde medeniyet kelimesini de “civilization” diye yazmak yerine “medeniyye” şeklinde yazıp kullanmamız herhalde mümkündür. Civilization kelimesi, “civil” kelimesinden üretilmiş bir kelimedir ve “yurttaşlıkla...